Brezilya Amazon yağmur ormanları, kontrolden çıkan yangınlardan ötürü günlerdir, dünyanın gündeminde. Aslında Amazon Ormanları her yıl yanıyor. Çünkü kuraklık ve çiftçilerin kontrolü altında (hayvancılık ve yeni tarım alanları elde etmek için) ormanlar yakılır
Amazon yağmur ormanlarının bir bölümünü içeren ülkelerin sayısı. Brezilya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası. Amazon, Brezilya’nın yaklaşık yüzde 40’ını oluşturuyor. National Geographic’e göre dünyadaki oksijenin% 20’den fazlası Amazon’da üretilmektedir. Amazoni bir yılda yaklaşık 2,2 milyar ton karbondioksit emiyor. Bu, atmosferdeki sera gazı seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. Dünyanın %20 tatlı suyu Amazon Havzası’nda. Bu su yerel halk tarafından kullanılıyor ve aynı zamanda, milyonlarca insan için hidro elektirk enerji sağlıyor. Yalnız Amazon, 40.000 bitki türüne, 1.300 kuş türüne, 3.000 balık türüne, 430 memeliye ve 2.5 milyon farklı böceğe ve 350’den fazla kabileye ev sahipliği yapıyor. Son olarak, birçok ilacının yağmur ormanlarında kökleri vardır. Bitkilerin % 70’i kanser tedavisinde kullanılan ilaçların bileşenlerinde bulunur. Yağmur ormanlarında çıkan küçük parçaları Bolivya gibi komşu ülkelere de sıçradı.
Yüzyılda bir olay
NASA’ya göre Aslında, Amazon yağmur ormanları, 2005, 2010 ve 2015-2016 yıllarında “yüzyılda bir olay” olarak kabul edilen üç büyük kuraklık yaşadı. Fakat 2019 kuraklık yılı değildi. Amazon’un kurak mevsimi temmuz-ekim ayları arasındadır. Orman yangınlarının doğal sebeplerden başlayabildiği gibi kasıtlı yangınların ormanı ticari kullanım için temizlemeye ayarlandığı bir zamandır. Aslında Amazon’daki toplam yangın faaliyetinin son 15 yıla göre ortalamanın altındadır.
Ancak Brezilya Uzay Ajansı (INPE), bu yıl 85 binden fazla yangın başladığını söyledi. Özellikle 15 Ağustos’tan bu yana ana havzasında 9,500’den fazla farklı ateşin yanmasıyla tartışmalar alevlendi. INPE, 2018’de aynı döneme göre, kaydedilen yangınların sayısında en az% 80’lik bir artış oldu. Temmuz 2019’da Amazon’un geçen yılın aynı ayına göre% 39 artışla 1.345 kilometrekare küçüldüğünü ve tarihi bir rekor kırdığını tahmin ediyor. Brezilya Başkanı Bolsonaro, INPE başkanını bu açıklamalardan ötürü görevden aldı.
Küresel Ticaret Savaşı Alevlendiriyor AMAZON yangınlarının bir de ekonomik ve uluslar arası boyutu söz konusu. Brezilya’nın sığır ihracatı işini teşvik etmek için ormansızlaşma yaptırılıyor. Brezilya dünyadaki en büyük sığır ihracatçısı ve 200 milyon büyükbaş hayvanı var. Bazen yangınlar kasten verilir, böylece hayvan çiftliği için arazi temizlenebilir. Sadece dört ürün - sığır, soya, hurma yağı ve odun ürünleri - tropikal ormansızlaşmanın çoğunluğunun nedenidir. Ancak Bolsonaro’nun yemin ettiği günden beri Amazon’da yangınlar neredeyse %100 arttı. Yalnız Latin Amerika’da, Ormanların büyükbaş hayvanların meralarına dönüştürülmesi, her yıl 2.71 milyon hektar tropik orman yok edilir. Kabaca Malatya veya Konya büyüklüğünde bir orman alanı, sığır çiftliklerine çevrilir. Zaten Ormansızlaşmanın büyük çoğunluğu bölgedeki büyükbaş hayvancılık tarafından yönetilmektedir.
Ancak ABD-Çin ticaret savaşı Brezilya bifteği, soya fasulyesi ve meyve talebini artırıyor. Bu yüzden birçok çiftçi, Ormanları ateş vererek, tarımın önünü açmak için kullandı.Zaten her iki ülkenin en büyük ithalat kalemini soya fasulyesi ve yağı oluşturuyor. Dolayısıyla Amazon havzası ABDÇin ticaret savaşlarının hammadde açısından en önemli düello alanı.Burada yerel halk, küresel çevre sorumlulukları hakkında Fransa Başkanı Macron’un - bir tarımsal güç - konuşmasını umursamıyor. Büyük zengin Çiftçiler ABD-Çin ticaret savaşıyla ilgileniyor. Tarife anlaşmazlığının sağladığı ekonomik fırsatlar, Brezilya eti, büyükbaş ve soya fasulyesi çiftliklerini desteklemeye zorluyor. İşte bu iç ve dış denklemler ışığında Amazon’da sadece Ormanlar ateş altında değil; Uluslararası ticaret savaşlarının da ‘Ateşi’de yakıyor.
Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, çevreci sivil toplum kuruluşlarının yangınları başlattığından şüphelendiğini, çünkü bütçelerinin kesildiği için çılgına döndüklerini söyledi. Ancak muhalefet bu kuşkuları giderecek deliller sunmadıklarını iddia etti. Amazon Nehir Havzası Latin Amerika’nın merkezinde Amazon denilen alanlar, kabaca Avustralya’nın büyüklüğündedir. Oysa Amazon Yağmur ormanları, Brezilya’nın egemenliğine sahip olduğu doğal bir kaynaktır, Amazon’u korumak, Brezilya’nın on yıllardır kendi çevre hukukunun temel taşı olmuştur. Ancak, tomruk ve çiftlik endüstrisinin ormanı yakmasını önlemek için adımlar atmıyor. Geçtiğimiz yarım yüzyılda, bu ormanın yaklaşık beşte biri veya yaklaşık 300.000 mil kare, Amazon havzasının neredeyse üçte ikisini içeren Brezilya’da kesilmiş ve yakılmıştır. Burası ABD’nin Teksas’tan daha büyük bir bölgesidir. ABD’nin Brezilya’nın engebeli toprakları, mera ormanları, fasulye tarlaları ve evangelical kiliseleri ile en çok benzeyeceği yerlerdir
Pentagon ve Küreselciler arasındaki savaş
AMAZON yangınlarını Uluslararası Medya, haftalarca gündemin ilk sırasına getirdi. Bu konuda bir abartma olduğunu vurgulamalıyız. Çünkü Amazonlarda her yıl yangın var; bu yıl agresif bir artış olması elbette dikkat çeken husus. Ancak Brezilya’nın topyekün hedefe konulması doğru değil. Londra merkezli Uluslararası Af Örgütü, azgın orman yangınları için Brezilya hükümetini suçladı. Elbette Brezilya hükümeti bu yangınlardan sorumlu ama Brezilya, Küresel ekonomik savaşın ortasında kalmış durumda.
G-7 Toplantısı
Bolsonaro açık bir şekilde, ABD evanjelikleri ve Silah tüccarları tarafından destekleniyor. Bunun yanında İsrail ve Netenyahu’nunda desteğini de unutmamak gerek. Zaten G-7 toplantısında Trump, Bolsonaro’yu destekleyen tweet attı.
Rothschild Bankın eski CEO’su Fransa Başkanı Macron, İklim değişikliği ilgili bir mesele de “Yalnızca Cumhurbaşkanı Bolsonaro’nun Osaka Zirvesi sırasında kendisine yalan söylediği sonucuna varılabildiği” söyledi. Macron, AB ile Brezilya, Arjantin, Paraguay ve Uruguay’ı içeren Güney Amerika ülkeleri Mercosur bloğu arasındaki ticaret anlaşmasına da karşı olduğunu söyledi. Macron’un bu çıkışına Bolsonaro, Macron’un 24 yaş büyük eşi Brigetti’yi sosyal medya da hedef alarak dalga geçti. Bu durum Brezilya ve Fransa’da tepkiyle karşılandı. Daha sonra Macron, Brezilyalı kadınlar adına üzgün olduğunu ve Brezilya’nın çalışan bir başkan seçmesi gerektiğini söyledi.
Bolsonaro’nun agresif tutumu
Brezilya’nın ulusal ve eyalet hükümetleri açıkça Amazon meselesinde sorumluluk noktasında ön saflarında yer alsa da, uluslararası aktörlerin meseleyi abartmasının arka planın küresel çatırdamanın art şokları da yer almaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği ile Brezilya’yı içeren Güney Amerika ticaret blokları arasındaki ticaret giderek artan bir şekilde çevre gündemiyle aşılanmaktadır.Buradaki amaç ABD hegemonyasına engel olabilmek ve ticari ve politik bir hasar oluşturabilmektir. Bununla birlikte, komşu Paraguay, Bolivya ve Peru ülkelerindeki orman yangınları devam ediyor. Ancak Brezilya’nın başlı başına bir potansiyel oluşu ve Bolsonaro’nun agresif tutumu, Brezilya’yı uluslar arası medyada hedef haline getiriyor. 50 yıl önce yiyecek üretmek için dünya da daha az verimli alana ihtiyaç vardı; bugün ise artan nüfus ve talebinden ötürü daha fazla verimli arazi ve su havzasına ihtiyaç var. Dolayısıyla Amazonlar, aslında küresel savaşın tam ortasında yanıyor. Sonuç olarak Amazon ormanları bir yandan yanarken, diğer yandan ticaret savaşları ve su savaşları yaşanıyor.
