Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen erken uyarı sistemi, 27 Ekim’de Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki depremde başarıyla test edildi. İstanbul, depremi henüz hissetmeden 37 saniye önce uyarı sinyali aldı. Bu gelişme, olası büyük Marmara depremi öncesinde kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Enstitü Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel’in verdiği bilgilere göre, geliştirilen sistem Marmara ve Batı Anadolu'daki istasyonlar aracılığıyla test edilmeye devam ediyor. İstanbul gibi büyükşehirlerin can ve mal güvenliği için büyük önem taşıyan sistemin, Türkiye genelinde uygulanması hedefleniyor.
Sındırgı Segmenti 36 Kilometre Uzunluğunda: Fay Yapısı Ayrı, Stres Etkileşimi Var
Balıkesir'deki Sındırgı segmentinin, Türkiye Fay Haritası'nda yaklaşık 36 kilometre uzunluğa sahip bağımsız bir fay hattı olduğu vurgulandı. Özel, bu segmentin Simav Fay Zonu’nun kuzeybatısında yer aldığını, mekanizmasının Marmara’daki sistemden farklı olduğunu açıkladı.
Simav ve Sındırgı’daki depremlerin birbirinden bağımsız olduğu, ancak aynı tektonik açılma rejimi içinde bulundukları için gerilme transferinin deprem zamanlamasını etkileyebileceği kaydedildi. Ancak bu iki fay arasında doğrudan bir tetiklenme ilişkisi bulunmadığı da özellikle belirtildi.
Erken Uyarı Sistemi 3,5 Aydır Testte: Marmara İçin Umut Olabilir
Kandilli Rasathanesi’nin geliştirdiği erken uyarı sistemi, yaklaşık 2 bin kişilik bir kullanıcı grubu ile sınırlı şekilde test ediliyor. Marmara Bölgesi’ne özel hazırlanan sistem, Sındırgı merkezli depremde 210 kilometre uzaklıktaki İstanbul’u 37 saniye önce uyararak başarılı bir performans sergiledi.
Bu test başarısı, İstanbul gibi yoğun nüfuslu şehirlerde saniyelerin dahi hayat kurtarabileceğini bir kez daha gösterdi. Sistem, istasyon altyapısı genişletildikçe ve teknolojik gecikmeler azaltıldıkça daha hızlı ve güvenilir hale gelecek.
Kandilli, bu süreci Japon araştırmacılarla işbirliği içinde yürütüyor. Marmara Denizi’nin tabanına yerleştirilen 9 denizaltı sismometresi sayesinde, mikro depremler ve bölgesel stres dağılımı düzenli olarak izleniyor.
Marmara’da Tsunami Riski ve Yeni Tehdit: Deniz Tabanı Heyelanları
Türkiye’nin 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridinde tsunami uyarı sistemi kurma çalışmaları da devam ediyor. Kandilli, 2012’den bu yana 5,5 büyüklüğünün üzerindeki kıyıya yakın depremlerden sonra bilgilendirme mesajı yayımlıyor.
Prof. Dr. Özel’e göre, Marmara Denizi kapalı bir havza olduğu için büyük tsunamiler beklenmese de, 30 santimetrelik bir su yükselmesi bile ciddi zararlara yol açabilir. Özellikle Tekirdağ kıyıları için su baskını haritaları hazırlanıyor. Ayrıca, deprem sonrası meydana gelebilecek deniz tabanı heyelanları da ikinci afet dalgası riski taşıyor.
