ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda Beyaz Saray’da gerçekleşen tarihi zirvede, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ortak deklarasyona imza attı. ABD Başkanı Trump, imza töreninde yaptığı açıklamada, “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barışı sağlamayı başardık. İki ülke tüm savaşı sonsuza kadar bitirmeyi kabul ettiler” dedi.
Liderlerden Barış Mesajı
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, bildirinin yeni bağlantı hatları açacağını, yatırımlar ve istikrar için çok sayıda ülkeye fırsatlar sunacağını belirtirken; Ermenistan Başbakanı Paşinyan, bildirinin onlarca yıllık çatışmayı sona erdirecek yolu açtığını ve karşılıklı egemenlik ile toprak bütünlüğüne dayalı yeni bir dönemin kapısını aralayacağını vurguladı.
Kritik Gündem: Zengezur Koridoru
Barış anlaşmasının ardından gözler, Azerbaycan’ı Nahçıvan ve Türkiye’ye bağlayan, Ermenistan’ın İran sınırındaki 43 kilometrelik Zengezur Koridoruna çevrildi. 2020’deki ateşkeste denetimi Rusya’ya bırakılan koridorun, yeni süreçte Moskova’nın tamamen devre dışı bırakılması ve yerine ABD’nin geçmesi planlanıyor.
Bu değişimin, Rusya’nın Güney Kafkasya’daki son büyük stratejik kozunu kaybetmesi ve Kuzey-Güney Koridoru üzerinden İran ve Hindistan’a ulaşımında ciddi zorluklar yaratması bekleniyor. ABD’nin bölgedeki varlığının, Rusya-İran kara erişimini de engelleme potansiyeli bulunuyor.
Ekonomik ve Jeopolitik Etkiler
Koridorun açılmasıyla Ermenistan’ın Rusya’ya olan ticari bağımlılığı azalacak; ülke, daha geniş ticaret ağlarına entegre olma, ekonomisini çeşitlendirme ve yabancı yatırım çekme imkânı bulacak. Türkiye’nin bölgedeki nüfuzunun artması ve Azerbaycan’la bağlantısının güçlenmesiyle “Orta Koridor” üzerinden Avrupa’dan Çin’e kesintisiz ticaret hattı oluşacak.
Trump, anlaşma sonrası “Amerikan şirketlerinin önemli altyapı geliştirmeleri yapmasını bekliyoruz. Bu iki ülkeye girmek için çok istekliler” açıklamasını yaptı. Anlaşma, ABD’ye “Trump’ın Uluslararası Barış ve Refah Rotası” olarak adlandırılacak ulaşım koridorunda çalışma hakkı tanıyacak.
Uluslararası Tepkiler
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını bildirerek, kalıcı barış yolunda Washington’da ortaya konan iradeyi desteklediklerini açıkladı. İran, barışı olumlu bulmakla birlikte, sınırlarında yabancı müdahaleye karşı uyarıda bulundu. Avrupa Birliği ise barış anlaşmasının imzalanmasını ve devletlerarası ilişkilerin tesisini “sıcak bir şekilde” karşıladığını duyurdu.
