Ortadoğu’da 1 Ekim Çarşamba günü son gelişmeler yoğun bir diplomasi ve çatışma gündemine işaret ediyor. Gazze ve İsrail ekseninde insani kriz derinleşiyor, yardım konvoyları ve uluslararası girişimler ön plana çıkıyor. ABD, İsrail ve İran arasındaki gerilimin ateşkes girişimi ile yeniden şekillenmeye başladığı dikkat çekiyor.
Gazze’de insani yardım girişimi ve çatışmalar
Gazze’ye yardım ulaştırmaya çalışan uluslararası “Sumud” yardım filosu, abluka hattındaki en riskli bölgeye giriş yaptı. Filonun teknelerinde zaman zaman iletişim kesintileri yaşandı. Aktivistler bazı teknelerin İsrail savaş gemilerince taciz edildiğini ve bu nedenle ışıklarını kapatarak ilerlemek zorunda olduklarını ifade etti. Bazı gemilerin sistemleri zarar gördü. İsrail’in Gazze’deki yüksek katlı binalara ve sığınaklara yönelik saldırıları devam ediyor. Refah bölgesine göç dalgası devam ederken, Gazze’deki can kaybı 66 binin üzerine çıktı. Kızılhaç, son saldırılarda 21 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
İsrail-Filistin ve uluslararası gündem
Kassam Tugayları, İsrail’in Sumud filosuna müdahalesine misilleme olarak Aşdod Limanı’na beş roket attı. İsrail de Gazze’deki tüp bebek merkezini vurdu. Bebek sahibi olmayı uman yüzlerce Filistinli için yeni bir mağduriyet oluştu. Hamas, ABD’nin Gazze barış teklifinde rehine takasını gündeme getirdi. ABD Başkanı Donald Trump’ın ateşkesi zorlayan planı bölge liderleri arasında tartışma konusu oldu. Siyasette Tony Blair’in ara buluculuk girişimleri tartışıldı.
İran-İsrail hattında diplomasi ve askeri dengeler
İsrail ve İran arasındaki karşılıklı tehditler devam ediyor; haziranda yaşanan hava saldırılarının ardından, bölgede yeni bir sıcak çatışmanın ortaya çıkma riski gündemde. ABD ve müttefiklerinin arabuluculuğu yeni bir diplomasi trafiği başlattı. İran’ın askeri ve nükleer tesislerine yönelik risk ve güvenlik önlemleri tekrar gündeme gelirken, ateşkes süreci ile birlikte taraflar henüz kalıcı barışa ulaşamadı.
Türkiye, Suriye ve bölgesel ilişkiler
Türkiye ile Suriye arasında güvenlik işbirliği konuları hafta içinde masaya yatırıldı. Suriye’de yeniden inşa süreci, bölgesel aktörler ve BM gözetiminde değerlendiriliyor. Kürtlerin temsilcileri SGD, Türkiye ile temasların devam ettiğini açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Rubio’nun Orta Doğu ziyareti ve Suriye’de iç savaş tehlikesine dikkat çekmesi öne çıktı.
son diplomatik eylemler
İtalya’da “Gazze için 50 bin kefen” eylemi gerçekleşti. Beyaz çarşaflar balkonlara asıldı. Ürdün’de ise İsrail ve İran arasındaki füze saldırılarına karşı sınır güvenliği gündeme geldi.
Ortadoğu’nun 1 Ekim gündemi genel olarak insani krizler, askeri hareketlilik ve diplomatik girişimler etrafında şekillendi. Gazze’de abluka ve saldırılar sürerken, İran-İsrail hattında barış, ateşkes ve askeri tehditler bölgenin ana gündemini oluşturdu. Türkiye ve Suriye özelinde ise ikili ilişkilerde yeni adımlar atıldı.
