Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada’da, 15 yılı aşkın süredir sürdürülen Uğurlu-Zeytinlik kazıları Ege tarihine ışık tutuyor. Bölge, Ege adaları arasında tarım ve hayvancılığa dayalı besin ekonomisini barındıran en erken köy yerleşimi olarak belirlendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün maddi destek ve izniyle 2009 yılından bu yana sürdürülen kazı çalışmaları, Akdeniz Üniversitesi adına Prof. Dr. Burçin Erdoğu başkanlığındaki ekip tarafından yürütülüyor. İlk olarak 1998 yılında tespit edilen Uğurlu-Zeytinlik Höyüğü, arkeolojik bulgular sayesinde Doğu Ege’nin en erken Neolitik yerleşimi olma özelliğini taşıyor.
İlk Tarım Köyü, İlk Şehirciliğe Geçiş
Yapılan kazılar, yerleşimin yalnızca tarım ve hayvancılığa dayalı ilk besin ekonomisine sahip topluluklardan biri olduğunu değil; aynı zamanda çanak çömlek üretimi, metalürji ve anıtsal mimarinin de ilk kez görüldüğü alanlardan biri olduğunu ortaya koydu.
Bu bulgular, Ege Adaları, Anadolu ve Balkanlar arasındaki tarihsel bağlantıların çözümlenmesinde anahtar bir rol oynuyor. Ayrıca yerleşimdeki şehirciliğe ait en erken kanıtlar da III. Kültür Katı'nda gün yüzüne çıkarıldı.
Altı Kültür Katı Belirlendi
Uğurlu-Zeytinlik Höyüğü’nde ortaya çıkarılan altı ayrı kültür katmanı, bölgenin tarih boyunca kesintisiz yerleşime sahne olduğunu gösteriyor:
VI. Kültür Katı: MÖ 6800–6600, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem
V. Kültür Katı: MÖ 6500–5900, İlk çanak çömlekler bu dönemde görülmeye başladı
IV. Kültür Katı: MÖ 5900–5500, Neolitik Çağ’ın son evresi
III. Kültür Katı: MÖ 5500–4900, Neolitik’ten Kalkolitik’e geçiş, şehirciliğin izleri
II. Kültür Katı: MÖ 4500–4300, yerleşimin son evresi
Kazı ekibi, yerleşmenin Avrupa’da Neolitik yaşam biçiminin nasıl başladığına ilişkin sorulara da önemli katkılar sunabileceğini belirtiyor.
