Türkiye’nin genetik haritası ilk kez bu kadar kapsamlı şekilde incelendi. Bilkent Üniversitesi öncülüğünde, dünya çapında prestijli kurumların da katılımıyla gerçekleştirilen araştırma, Türk toplumunun kökenine dair çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Avrupa ve Asya arasında köprü olan Anadolu'nun, genetik izlerini de bu coğrafi avantaj doğrultusunda taşıdığı bilimsel verilerle kanıtlandı.
Dünya Çapında Dev İş Birliği ile Gerçekleşti
Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü'nün liderliğinde başlatılan bu önemli proje; Koç Üniversitesi Suna İnan Kıraç Vakfı Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Rockefeller Üniversitesi, Yale Üniversitesi, Cardiff Üniversitesi ve Icahn School of Medicine at Mount Sinai gibi dünyanın önde gelen üniversitelerinin iş birliğiyle hayata geçirildi. Uluslararası katılımın yoğun olduğu çalışma, Türkiye'nin genetik yapısına dair küresel ölçekte değer taşıyan veriler sundu.
Türkiye'nin Genetik Haritası Çıkarıldı
81 ilden seçilen yaklaşık 4.000 kişinin DNA örneklerinin incelendiği araştırmada, Türk halkının hangi toplumlarla genetik benzerlik gösterdiği detaylı olarak analiz edildi. Çalışmayı koordine eden isimlerden biri olan Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik, araştırmanın sonuçlarını şu sözlerle paylaştı:
“Çalışmamız, Türkiye’nin genetik açıdan bütünlük arz ettiğini, ancak aynı zamanda oldukça yüksek düzeyde genetik çeşitlilik taşıdığını ortaya koydu.”
Bu açıklama, Anadolu’nun binlerce yıllık göç tarihine ışık tutan bilimsel bulgularla da destekleniyor.
Genetik Akrabalıkta İlk Sıralarda İtalya ve İspanya Var
Araştırmada en dikkat çeken bulgulardan biri, Türk toplumunun genetik olarak en çok İtalya’nın Toskana bölgesinde yaşayan insanlarla benzerlik taşıması oldu. Bu benzerliği İspanya takip ediyor. Prof. Dr. Özçelik, bu durumu şu şekilde açıkladı:
“Filogenetik açıdan Türk toplumu, Anadolu’nun Asya, Avrupa ve Afrika arasında köprü işlevi görmesinin etkilerini yansıtıyor. Özellikle İtalya ve İspanya ile genetik yakınlık, Cilalı Taş Devri’nde Anadolu’dan Avrupa’ya gerçekleşen ilk çiftçi göçlerinin izlerini taşıyor olabilir.”
Bu veri, Anadolu'nun sadece coğrafi değil, genetik olarak da Avrupa’nın şekillenmesinde önemli bir merkez olduğunu kanıtlar nitelikte.
Göçlerle Şekillenen Genetik Miras
Türkiye’nin jeopolitik konumunun tarih boyunca göç yolları üzerinde bulunması, halkın genetik yapısında da izler bırakmış durumda. Özçelik, temel bileşenler analizine dair şu önemli bilgileri aktardı:
“Türk halkı arasında genetik çeşitlilik oldukça fazla, fakat bireyler ayrı kümeler oluşturacak kadar farklılık göstermiyor. Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Doğu toplumlarıyla ortak genetik bileşenlerimiz bulunuyor.”
