F-15 savaş uçağı, Vietnam Savaşı’ndan sonra geliştirilmeye başlandı. Nitekim Vietnam Savaşı’ndan sonra envantere giren F-15A, gerçekten hava-hava görevleri için son derece sorunsuz, uygun, çok güçlü ve teknik açıdan ise gerçekten mükemmelin ötesinde bir uçaktı. F-15A ve B’nin üretiminden sonra F-15C ve F-15D üretildi. 80’li yıllara gelindiğinde, F-4 ve F-111’lerin yerini alması için F-15E Strike Eagle programı başlatıldı. Geçtiğimiz yıllarda ise Boeing tarafından F-15 ailesine yeni bir uçak getireceğini açıklandı. Bu uçak F-15EX Advanced Eagle oldu. F-15 ailesinin en yeni üyesine biraz yakından bakalım.
F-15EX’in; Katar Emiri Hava Kuvvetleri (QEAF) için üretilen F-15QA uçaklarının, ABD Hava Kuvvetleri (USAF) standartlarında daha da geliştirilerek envanterde bulunan F-15C ve F-15D’lerin yerini alması planlanmıştır. Nitekim Pentagon tarafından verilen bu sipariş, USAF tarafında bazı fikir ayrılıklarına sebep olmuştur.
USAF içindeki bazı generaller F-35 programından devam edilmesi gerektiğini savunurken, bazı generaller ise beşinci nesilden daha düşük kabiliyetli 4.5 nesil yeni bir uçağın tasarlanmasını savunmuşlardır. Özellikle bazı USAF generallerinin, KFX projesine imrendiği de söylenmektedir. Bazı generaller ise F-15EX programından memnun olduklarını dile getirip, F-15 tedarik miktarının artmasını beklediklerini demeçlerinde yer vermişlerdir.
5’İNCİ NESİL VE 4++ NESİL (F-15EX)
Yine özellikle Pentagon ve USAF’ın “Air Superiority in 2030” planlarında ve bazı USAF generallerinin yaptığı açıklamalarda, USAF’ın uçak sayısının arttırılması gerektiğini belirtilmişti. USAF, artan tehditler çerçevesinde yeni bir konsept oluşturuyor. Mümkün olabildiğince beşinci nesil uçak (F-35A/B/C) üretirken, yanına da yine birlikte görev yapabilecek 4++ nesil uçak (F-15EX, F-16V, F/A-18 Block III) üretimi yapılıyor/yapılması bekleniyor.
Özellikle bu konseptin Güney Kore’de karşılığı oldukça büyüktür. Kore; F-35, F-15, F-16, F-4 ve F-5 kullanıcısı bir ülkedir. Yine bunların yanında KFX gibi yüksek kabiliyetli bir uçak projeleri de bulunmaktadır. Kore’nin F-4 ve F-5 gibi uçakları envanterde tutma sebebi, Kuzey Kore Hava Kuvvetleri’nin kolayca imhasından sonra on binlerce Kuzey Kore Kara Kuvvetleri unsurunu yok etmek istemesidir. Yani kısaca harekatta; F-35 kapı kilidini açıcı, F-15 ve F-16 destekleyici unsur, F-4 ve F-5’ler ise bomba kamyonu olarak kullanılacaktır.
F-15EX VE F-35
İnsanların aklına ise şu soru gelmektedir: F-15 gibi bir eski uçağa yatırım yapmak veya yeni Doğu Bloğu uçakların karşısına eski uçakları çıkarmak ne kadar mantıklıdır?
Bu sorunun esasında şu kısmı yanlıştır: ‘eski uçak.’
1970’lerde üretilen F-15A ile 2020’li yıllarda üretilen F-15EX’in görünüş harici neredeyse herhangi bir vidası bile benzer değildir. F-15EX her ne kadar dördüncü nesil bir ‘Teen Series’ uçağı olsa da çok gelişmiş aviyoniklerle üretilmiştir. Bu sofistike aviyoniklerden ötürü diğer dişli uçaklara karşı avantajını sürdürebilir.
Şimdi gelin F-15EX’in özelliklerine bakalım…
F-15EX Advanced Eagle Yapısal Özellikler ve Aviyonik Sistemler:
CFT VE GÖVDE:
F-15EX’te tıpkı F-15C ve F-15E’lerde olan CFT uygulamasının devamına gidildi. Bu yakıt tankları, 750 gallon yakıt alma kapasitesine sahip. Bu da uçağın menzilini yaklaşık olarak %30-40 civarında arttırmakta. F-15EX, CFT ile neredeyse 2400-2500 km’yi bulan harekat yarıçapına sahip olacak. Özellikle günümüzün yüksek havada kalış süreleri düşünüldüğünde, çok ciddi bir kabiliyet olacaktır. Uçağın gövde ömrü ise bazı kaynaklara göre 20.000 saata kadar çıkabiliyor. Özellikle F-15 gibi çelikten bir kaleyi düşününce, bunun gayet olabilitesi olduğunu ifade etmek gerekir.
AESA RADAR VE IRST:
F-15EX’te, F/A-18’de bulunan APG-79 radarını temel alan AN/APG-82 radarı kullanılacak. Bu radar, F-15EX’in yanında İsrail Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan F-15I ve Japon Hava Kuvvetleri’nin modernize edilecek 98 adet F-15J uçağına entegre edilecek.
Kısaca AESA radardan bahsedecek olursak; Elektronik Taramalı Aktif Dizin (APAR) olarak da bilinen Aktif Faz Dizinli Radarlar (AESA), birçok küçük katı-hal alıcı/verici modülü (TRM) ile verici ve alıcı işlevi gören bir Fazlı Dizi Radar türüdür. Bu radarlar, antenin önünden yapıcı girişim oluşturacak şekilde üzerlerindeki her bir modülden ayrı radyo dalgaları yayarak ışınlarını yöneltirler.
Gelişmiş Aktif Faz Dizinli Radarlar, Elektronik Taramalı Pasif Dizinlere (PESA) kıyasla dalgaları daha geniş frekans aralığında yayabilmelerini sağlar ve dolayısıyla arka plan gürültüsü üzerinden tespit edilmelerini zorlaştırır. Bu sayede, düşman gemi ve hava araçları güçlü radar sinyalleri yaysalar dahi daha gizli kalabilirler.
Yine F-15EX’te, F-16 Block 70’de olduğu gibi Lockheed Martin üretimi Legion Pod IRST sistemi kullanılacak.
KOKPİT:
F-15EX’ler, 2 pilotlu olacak fakat şirketin açıklamalarına göre istenirse uçak tek pilotlu şekilde kullanılabilEcek. Yine JHMCS kask sistemleri, gece görüş gözlüklerine ve gece uçuşuna uygun bir full glass kokpit tasarımına gidilmiş.
F-15EX, geçtiğimiz günlerde ilk uçuşunu gerçekleştirmişti. Edinilen bilgiye göre; F-15EX Advanced Eagle savaş uçağının 90 dakika süren ilk test uçuşunda, uçağın aviyonik sistemleri ve yazılımları incelendi. Devam eden testler akabinde ilk iki uçağın, 2021 yılı sonunda ABD Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmesi planlanıyor.
Nitekim Boeing ile ABD Hava Kuvvetleri arasında, geçtiğimiz dönemde sözleşme imzalanmıştı. İmzalanan söz konusu sözleşme, ABD Hava Kuvvetleri için F-15EX savaş uçağı üretimini kapsıyor. Toplam değeri 22 milyar 890 milyon ABD doları olan sözleşme kapsamında ilk teslimat, 1.192 milyar ABD Doları bedel ile 8 adet Lot 1 F-15EX savaş uçağı üretimini içeriyor. İmzalanan sözleşmeye binaen halihazırda Boeing’in Louis tesislerinde inşa halinde olan ilk iki jet, 2021 yılı içerisinde teslim edilecek.
Sözleşmeye binaen Boeing, ABD Hava Kuvvetleri için üreteceği 8 adet F-15EX savaş uçağına yönelik çalışmalarını, 31 Aralık 2023 tarihine kadar tamamlamakla yükümlü. ABD Hava Kuvvetleri, 2020 yılı içerisinde F-15EX programı ile ilgili olarak Boeing’e 301 milyon ABD Doları değerinde ödeme gerçekleştirecek.
YAZAR: Muhammed AYYILDIZ KAYNAK: SavunmaSanayiST.com
