Japonya'da yapılan bir araştırma, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Beyin görüntüleme teknikleri ile yapay zekayı bir araya getiren Japon araştırmacı Horikawa Tomoyasu, insanların zihninde canlandırdığı imgeleri yazılı metinlere dönüştürmeyi başardı. “Zihin betimleme” adı verilen bu yeni yöntem, konuşma güçlüğü yaşayan bireyler için devrim niteliğinde bir iletişim aracı olarak görülüyor.
Beyin dalgalarından metne: Bilim kurgu gerçeğe dönüşüyor
Japonya'nın önde gelen telekomünikasyon şirketlerinden Nippon Telegraph and Telephone (NTT) bünyesindeki İletişim Bilimleri Laboratuvarı'nda gerçekleştirilen çalışmada, 22 ila 37 yaşlarındaki 6 Japon gönüllü yer aldı. Katılımcılara, doğa manzaraları, nesneler, insan hareketleri ve günlük yaşam sahneleri içeren toplam 2.180 video izletildi.
Videoların izlenmesi esnasında, katılımcıların beyin aktiviteleri fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) yöntemiyle kaydedildi. Ardından bu görüntüler, büyük dil modelleri tarafından analiz edildi ve her bir zihinsel imge, sayısal verilere dönüştürüldü.
Görsel düşünceden yazılı ifadeye
Yapay zeka, beyin aktivite verileri ile bu görsel içerikleri eşleştirerek, izlenen ya da hatırlanan videolara ait anlamlı cümleler üretmeyi başardı. Böylece bireylerin yalnızca düşündüğü ya da hatırladığı bir sahne, doğal dilde ifade edilebildi.
Araştırmacı Horikawa, bu teknolojinin yalnızca nesneleri değil; eylemleri, olayları ve mekânsal ilişkileri de çözümleyerek detaylı betimlemeler yapabildiğini vurguladı.
Konuşamayan bireyler için iletişim umudu
Bu yöntem özellikle nörodejeneratif hastalıklar nedeniyle konuşma yetisini kaybetmiş bireyler için yeni bir umut kaynağı olarak görülüyor. Horikawa’ya göre sistem, beynin dil merkezinden bağımsız olarak çalışabiliyor. Bu da konuşma işlevi zarar görmüş bireylerin, düşüncelerini zihin gücüyle ifade edebilmesini mümkün kılabilir.
Söz konusu çalışma, saygın bilim dergilerinden Science Advances’ta yayımlandı. Uzmanlar, zihin-bilgisayar arayüzlerinin geleceği için bu yöntemin temel taşlardan biri olabileceğini belirtiyor.
