İklim dengeleri ciddi bir kırılmanın eşiğinde. Gulf Stream olarak bilinen Körfez Akıntısı, bilim insanlarına göre çökme tehdidiyle karşı karşıya. Atlantik Meridyonel Devridaim Sirkülasyonu (AMOC) olarak adlandırılan bu dev su akıntısının durması, Avrupa'da yeni bir buzul çağı, deniz seviyelerinde sert yükselişler ve küresel iklim krizinin derinleşmesi gibi sonuçlar doğurabilir. Çin Bilimler Akademisi Oşinografi Enstitüsü ve Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu dramatik senaryonun sanılandan çok daha yakın olduğunu açıkladı.
Körfez Akıntısı nedir, neden önemli?
Meksika Körfezi’nden başlayıp ABD’nin doğu kıyılarına ve oradan da Atlantik üzerinden Avrupa'ya kadar uzanan Gulf Stream, okyanusun sıcak su taşıma sisteminin ana omurgasını oluşturuyor. Bilim insanları bu dev su dolaşımını, "okyanusun taşıyıcı bandı" olarak tanımlıyor. AMOC, tropik bölgelerden gelen sıcak suyu Kuzey Yarımküre'ye taşıyarak, başta Avrupa olmak üzere geniş bir coğrafyada ılıman iklimin korunmasında kritik rol oynuyor.
Ancak küresel ısınma bu dengeleri tehdit ediyor. Grönland Buz Tabakası’nın erimesiyle okyanusa karışan yoğun tatlı su, bu akıntının tuzluluk ve sıcaklık dengelerini bozarak zayıflamasına ve durma noktasına gelmesine yol açıyor.
Bilimsel veriler tehlikenin kapıda olduğunu gösteriyor
“Communications Earth & Environment” adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmaya göre, Körfez Akıntısı sisteminde yıllardır süregelen bir yavaşlama var. Okyanus yüzeyinin 1000 ila 2000 metre altında oluşan "sıcaklık parmak izi", bu duraklamanın etkilerini açıkça ortaya koyuyor. Araştırmacılar, özellikle 2000’li yıllardan itibaren orta derinliklerde belirgin bir ısınma tespit ettiklerini belirtiyor.
Bu değişimin başlangıcı ise 20. yüzyılın sonlarına kadar dayanıyor. Yani AMOC’un zayıflaması yeni bir sorun değil; ancak giderek hızlanan bir süreç haline geldiği vurgulanıyor. Yüzyıl sonuna kadar tamamen durabileceği tahmin ediliyor.
Avrupa'da sıcaklıklar 16 derece düşebilir
Bu çöküşün en ciddi etkisi Avrupa kıtasında hissedilecek. Araştırmalar, AMOC’un tamamen durması halinde Avrupa genelinde ortalama sıcaklıkların 16°C’ye kadar düşebileceğini gösteriyor. Avrupa basınında yer alan analizlere göre, bu senaryo gerçekleşirse kışlar Arktik Kanada’yı andıran sert koşullara bürünecek, yağış miktarları düşecek ve tarımsal üretim ciddi zarar görecek.
Bu durum sadece Avrupa’yı değil, küresel iklim dengelerini, okyanus ekosistemlerini ve dünya genelindeki gıda güvenliğini de doğrudan etkileyecek.
