Avrupa Birliği Sahil Güvenlik ve Sınır Ajansının (FRONTEX), Yunanistan kara sularına ulaşan sığınmacıları kurtarmak yerine botu engelleyerek Yunan sahil güvenlik unsurlarının sığınmacıları geri itmesine yardımcı olduğunu gösteren görüntüler ortaya çıktı.
AA, Türk makamları tarafından 8 Haziran 2020'de Çanakkale Ayvacık açıklarında kaydedilen görüntülere ulaştı.
Görüntülerde, FRONTEX deniz unsurunun, Yunan kara sularına ulaşan bottaki sığınmacıları kurtarmak yerine AB hukukuna ve düzenlemelerine aykırı şekilde Yunan Sahil Güvenlik unsurlarıyla birlikte lastik bottaki sığınmacıları geri ittiği görülüyor.
Önce FRONTEX unsurunun sığınmacı botunu durdurduğu, Yunan Sahil Güvenlik unsurunun ise bota yaklaştığı görüntülere yansıyor.
AB hukukuna ve düzenlemelerine göre, FRONTEX unsurlarının, denizde tespit ettikleri sığınmacıları kurtarması, gözlemledikleri insan hakları ihlallerini ise rapor etmesi gerekiyor.
Ancak görüntülerde, sığınmacıları kurtarmayan ve botun geçişini engelleyerek bekleten FRONTEX'in bir süre sonra olay mahalline ulaşan Yunan Sahil Güvenlik unsurunun lastik sığınmacı botunun yakıt tankını sökmesine ve sığınmacı botunu uluslararası hukuk ve yükümlüklere aykırı biçimde Türk kara sularına doğru geri itmesine seyirci kaldığı görülüyor.
Görüntülerde dikkati çeken bir diğer husus ise NATO'nun düzensiz göçle mücadele çabalarına destek amacıyla 2016 yılından beri Ege Denizi'nde yürüttüğü faaliyet kapsamında bölgede devriye gezen Alman gemisinin de Yunanistan'ın uluslararası hukuka aykırı geri itme uygulamasına şahit olması.
Nitekim, olay sırasında Yunan Sahil Güvenlik unsurlarını telsiz üzerinden uyaran Türk Sahil Güvenlik yetkilisi de bu duruma dikkati çekerek, Türkiye'nin konuyu uluslararası platformlarda gündeme getireceğini ifade ediyor.
Yunanistan'ın son yıllarda uluslararası hukuka, uluslararası deniz hukukuna, AB hukuku ve düzenlemelerine ve Türkiye-AB arasındaki 18 Mart Mutabakatı'na aykırı şekilde ülkesine ulaşan sığınmacıları kaydetmeden hem karada hem denizde Türkiye'ye geri itmesi, sığınmacılara işkence ve kötü muamele yapması, şahsi eşyalarına el koyması, sığınmacıların hayatlarını tehlikeye sokması ve hatta sığınmacıların ölümüne neden olması büyük tepki topluyor.
Edinilen bilgiye göre, son üç yılda Yunanistan'ın Türkiye'ye 70 binden fazla sığınmacıyı geri ittiği ifade ediliyor.
Yunanistan tarafından aleni şekilde yapılan geri itmeler, Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu (AP) ve insan hakları grupları tarafından sert şekilde eleştirildi ve soruşturma açılması talep edildi.
En son AP'deki Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesi (LIBE), Yunanistan’ın geri itmeleriyle ilgili Yunan bakanlardan açıklama istedi.
Yunanistan'ın AB ve uluslararası hukuka aykırı geri itme uygulamalarını kınayan AP milletvekilleri, Yunanlı yetkililerin ve AB’nin acilen söz konusu faaliyetler hakkında soruşturma başlatmasını talep etti.
AB Komisyonunun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Ylva Johansson da "Yunanistan sınırında sığınmacıların geri itildiğine ve ihlallere ilişkin çok sayıda raporlar bulunuyor. Geri itmeler AB hukukuna aykırıdır. Avrupa sınırlarımızı, değerlerimizi ihlal ederek koruyamayız. Yunanlı yetkililerden tüm yasa dışı faaliyetleri takip etmelerini ve gerekli soruşturmayı yürütmelerini talep ediyorum. Herkese iltica hakkı verilmeyebilir ama herkese değerlerimize uygun şekilde muamele etmeliyiz." çağrısında bulundu.
Yunanistan'ın bugüne kadar sığınmacı geri ittiği birçok görüntü daha önce uluslararası basına yansıdı.
Öyle ki "The Guardian" ve "De Correspondent" adlı gazeteler de FRONTEX'in Yunanistan'ın geri itmelerine sadece seyirci kalmadığını, "aktif şekilde uluslararası hukuka aykırı faaliyetlerine katkı sağladığını" gündeme getirdi.
Aynı zamanda FRONTEX’in Ege Denizi’nde yürüttüğü Poseidon Operasyonu’nda görevli Danimarkalı Jens Moller'in Danimarka'nın resmi yayın organına yaptığı açıklama iddiaları doğrular nitelikte.
Moller, operasyon kapsamında Ege'de devriye gezerken Yunanistan kara sularına doğru ilerleyen 33 sığınmacı tespit ettiklerini, bunu telsizle Poseidon Operasyonunun merkezine aktardıklarını anlattı.
Merkezden "sığınmacıları geri lastik bota koyun ve Yunan kara sularından itin." talimatını aldıklarını kaydeden Moller, sığınmacıların hayatını tehlikeye atacağı için talimatı yerine getirmediklerini belirtti.
Yoğun çabalar sonrasında talimatı iptal ettirdiklerini kaydeden Moller, sığınmacıların Yunanistan'a götürüldüğünü ifade etti.
AA muhabirinin FRONTEX'in geri itmelere katkı sağlayıp sağlamadığına ilişkin sorusunu yanıtlayan FRONTEX Sözcüsü Chris Borowski ise FRONTEX görevlilerinin sahada karşılaştıkları insan hakları ihlallerini rapor etmekle yükümlü olduğunu ancak sahadaki görevliler tarafından böyle bir raporlama gelmediğini belirtti.
Borowski, "FRONTEX'in geri itmelere müdahil olduğuna dair tüm iddiaları reddediyoruz. FRONTEX, en yüksek standartlara uygun şekilde sınır kontrolü uygulanması konusunda kararlı tutumunu sürdürüyor. Operasyon ve görevlilerimiz uluslararası hukuk uyarınca yasa dışı olan geri itmelere hiçbir zaman müdahil olmamıştır." ifadelerini kullandı.
