Gazze'deki ateşkes ve rehine takası anlaşması, İsrail ile Hamas arasında uzun süredir devam eden çatışmanın sona erdirilmesi adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Ancak, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi tarafından yapılan açıklamada, bu anlaşmanın bugün saat 11.00'de güvenlik kabinesinde oylamaya sunulacağı ve henüz kesinleşmediği bildirildi. Güvenlik kabinesinin ardından, tüm İsrail kabinesi de bir araya gelerek anlaşmanın detaylarını değerlendirecek. İsrail’in resmi onayı olmadan anlaşmanın yürürlüğe girmeyeceği vurgulandı.
Anlaşmanın Detayları ve İlk Aşamaları
Arap medyası, ateşkes anlaşmasının temel unsurlarını kamuoyuyla paylaşırken, Gazze Şeridi'ndeki mültecilerin kuzeye geri dönüşünün Katar ve Mısır tarafından denetleneceğini bildirdi. İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Netzarim koridorundan aşamalı olarak çekilmesi planlanıyor. Çekilme süreci, anlaşmanın uygulanmaya başlamasından 2-3 gün sonra devreye girecek ve ilk etabı 42 gün sürecek.
Bu süreçte İsrail Savunma Kuvvetleri, Netzarim koridorunda ve diğer yerleşim bölgelerinde sınırdan yaklaşık 700 metre uzağa kadar geri çekilecek. Bazı bölgelerde bu mesafe 400 metre olacak. Philadelphia koridorundaki İsrail askeri varlığı ise aşamalı olarak azaltılacak ve ilk 50 gün içinde tamamen sona erecek.
Refah Sınır Kapısı ve İnsani Yardım
Anlaşma, Refah Sınır Kapısı'nın yeniden açılmasını da kapsıyor. İsrail, anlaşmanın yürürlüğe girmesinden bir hafta sonra sınır kapısını açmayı kabul etti. İlk etapta insani yardımların geçişi için özel bir protokol devreye girecek. Hamas esaretindeki kadınlar ve çocuklar serbest bırakıldığında, Filistinli sivillerin sınırdan geçişine izin verilecek. Yaralı ve hasta Filistinliler, Mısır hastanelerine sevk edilecek.
Rehinelerin Serbest Bırakılması
Katar Başbakanı, anlaşma kapsamında ilk etapta 33 rehinenin serbest bırakılacağını doğruladı. Öncelikle kadınlar ve çocuklar, ardından yaşlılar ve "insani vaka" olarak tanımlanan kişiler serbest bırakılacak. Karşılığında İsrail, yaklaşık 2.000 tutukluyu, çoğu müebbet hapis cezasına çarptırılmış mahkûmları, salıverecek. Ayrıca 7 Ekim’den sonra tutuklanan yaklaşık 1.000 kişi de serbest bırakılacak.
Anlaşmada, 7 Ekim saldırılarında doğrudan yer alan mahkûmların serbest bırakılmayacağına özellikle vurgu yapılıyor. Hamas, arabulucuların takvim belirlemesi doğrultusunda İsrail’in çekilme planını izlemek ve denetlemek üzere taleplerini dile getirdi.
Mültecilerin Geri Dönüşü
Gazze’nin güneyindeki mültecilerin kuzeye dönüşü, İsrail’in belirlediği denetim süreçleri kapsamında yürütülecek. İlk hafta boyunca aramalar yapılacak, ardından belirli yollar üzerinden silahsız mültecilerin serbest geçişine izin verilecek. Dönüşler, İsrail ile koordinasyon halinde özel bir şirket tarafından denetlenecek araçlarla gerçekleştirilecek.
Tepkiler ve Eleştiriler
Anlaşma, İsrail kamuoyunda farklı tepkilere neden oldu. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich gibi bazı bakanlar, ateşkese karşı olduklarını açıkladı. Ben-Gvir, hükümetin bu anlaşmayla "teslim olduğunu" öne sürerek, anlaşma kabul edilirse istifa tehdidinde bulundu. Öte yandan, İsrailli rehinelerin aileleri, Netanyahu’ya çağrıda bulunarak anlaşmanın hızla yürürlüğe girmesini talep etti. Aileler, her gecikmenin rehineler için daha büyük bir risk oluşturduğunu belirtti.
Uluslararası Boyut
ABD'nin eski başkanı Donald Trump, anlaşmanın gerçekleşmesinde kendi rolünü vurguladı ve müzakerelerdeki etkisinin kilit önemde olduğunu söyledi. Arabulucular, tarafların anlaşmaya bağlı kalmasını sağlamak amacıyla BM Güvenlik Konseyi’nde ateşkesi destekleyen bir karar çıkarılacağı sözü verdi.
Son Durum
Gazze'de geçtiğimiz günlerde ateşkes duyurulmasına rağmen, bölgede şiddet olayları devam etti ve 83 Filistinlinin hayatını kaybettiği bildirildi. Anlaşmanın yürürlüğe girip girmeyeceği, İsrail güvenlik kabinesi ve hükümetinin kararına bağlı. İsrail kabinesinin bugün yapacağı toplantılar, bölgedeki durumun seyrini belirleyecek.
