Financial Times’ın haberine göre, Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki ikinci döneminde İran’a yönelik “maksimum baskı” politikasını yeniden hayata geçireceği öngörülüyor. Özellikle İran’ın nükleer faaliyetlerini ve bölgesel müttefiklerini finanse etmesini engellemeye odaklanan bu yaklaşım, Trump’ın ilk gününden itibaren daha sert yaptırımlarla başlayacak. Ancak uzmanlar, bu stratejinin başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu değerlendiriyor.
İran’a Daha Sıkı Yaptırımlar Geliyor
İran’ın ham petrol ihracatının 2020’de günlük 400 bin varilden 2024 itibarıyla 1.5 milyon varile çıktığına dikkat çeken uzmanlar, bu ihracatın büyük kısmının Çin’e yönlendirildiğini belirtiyor. Trump’ın enerji danışmanlarından Bob McNally, yaptırımların İran’ın petrol ihracatını tekrar 400 bin varil seviyesine düşürebileceğini öngörüyor. İran ekonomisinin mevcut kırılgan durumu, bu yaptırımların etkisini daha da artırabilecek bir faktör olarak görülüyor.
Dış Politika Ekibi Sert Yaklaşımı Savunuyor
Trump’ın dış politika danışmanları Marco Rubio ve Mike Waltz, İran’a karşı sert bir tutum benimsenmesi gerektiğini savunuyor. Waltz, İran’ın ekonomisinin 2019 seviyelerine geri döndürülmesinin önemli olduğunu belirtti. Trump’ın ilk döneminde uyguladığı politikaların devam ettirilmesi planlanıyor ve bu stratejinin İran’a yönelik baskıyı en üst seviyeye çıkaracağı ifade ediliyor.
İran’dan Tepki: “Maksimum Baskı, Maksimum Yenilgi Getirir”
İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, Trump’ın bu stratejiyi yeniden denememesi gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Araghchi, sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada, “Maksimum Baskı 2.0, sadece Maksimum Yenilgi 2.0 ile sonuçlanacaktır, ” dedi. İran, Batı ile müzakerelere açık olduğunu ifade etse de baskı altında görüşme yapılmayacağını belirtiyor.
Pezeshkian: “Baskı Değil, İş Birliği Şart”
İran’ın reformist lideri Masoud Pezeshkian, nükleer gerilimi azaltmak ve yaptırımların kaldırılması için Batı ile yeni bir anlaşma yapmayı hedefliyor. Pezeshkian, İran’ın ulusal çıkarlarını koruyarak müzakere etmeye açık olduğunu ifade etti. Ancak dini lider Ayatollah Ali Khamenei, Trump’ın geçmişteki politikalarını hatırlatarak yeni bir anlaşma olasılığını düşük görüyor.
Uzmanlar: Müzakere Şansı Düşük
Carnegie Endowment for International Peace’den Karim Sadjadpour, iki tarafın da müzakere etmeye istekli görünmesine rağmen ilerleme kaydetmenin zor olduğunu belirtti. Özellikle Trump yönetiminin Kassem Soleimani’yi hedef alan operasyonu ve İran’ın nükleer faaliyetlerini artırması, taraflar arasındaki güveni zedeleyen en önemli faktörler arasında gösteriliyor.
Trump’ın İlk Dönemindeki Politikalara Dönüş
Trump, 2015’te yapılan nükleer anlaşmadan çekilerek İran’a kapsamlı yaptırımlar uygulamıştı. Bu yaptırımlar İran’ın ekonomisini zorlarken, Tahran yönetimi uranyumu silah seviyesine yakın bir şekilde zenginleştirme faaliyetlerini hızlandırdı. Biden yönetimi döneminde yaptırımlar devam ederken, anlaşmanın yeniden canlandırılması için çabalar sonuçsuz kaldı. Trump’ın yeniden göreve gelmesi durumunda, bu politikaların daha sert bir şekilde uygulanması bekleniyor.
