Türkiye'nin önemli tarımsal üretim alanları arasında yer alan Konya'da coğrafi şartlar, iklim değişikliği ve tarımda su kullanımının artması, doğal kaynaklar ve ekosistemler için ciddi tehditler oluştururken arazi bozulumu ve su kıtlığı son yıllarda bölgede temel bir zorluk olarak ortaya çıkıyor.
Kentte sulu tarımın yaygınlaşması su kaynaklarının üzerindeki baskıyı artırırken yer altı su kaynaklarının seviyesinin her geçen gün azalmasına neden oluyor. Bu baskıyı azaltmak için az su tüketen bitkilerin ve özellikle yağışa dayanıklı olan değerli ürünlerin yetiştirilmesi önem taşıyor.
Yağışa dayanıklı olan baklagillerin toprak işlemesiz (doğrudan) ekim yöntemiyle ekiminin yaygınlaştırılması ise toprak verimliliğinin artırılmasına önemli katkılarda bulunuyor.
Toprakların erozyona maruz kalmasını önleyen önemli tekniklerden biri olan doğrudan ekim, toprağa azot kazandırırken karbon tutulumunu da artırıyor.
Dünya Çevre Fonu (GEF) tarafından desteklenen ve BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliği ile uygulanan "Sürdürülebilir Arazi Yönetimi Ve İklim Dostu Tarım Projesi" kapsamında, Karaman ilini de içine alan Konya Kapalı Havzası'nda iklim dostu uygulamaların geliştirilmesi amaçlanarak kuru tarım alanlarında doğrudan ekim yöntemleriyle nohut ve mercimek yetiştiriciliği konusunda çalışmalar yapıldı.
İklim dostu tarım uygulamaları kapsamında Konya ve Karaman’ın kuraklığa eğilimli koşullarında baklagil üretim tekniklerinin çiftçilere gösterilmesi ve tanıtılması için uygulamalar gerçekleştirildi.
Geleneksel ve doğrudan ekim performansları karşılaştırıldı
Proje hakkında AA muhabirine bilgi veren Tarım ve Orman Bakanlığı Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Yemeklik Dane Baklagil Islah Birim Başkanı Dr. Abdülkadir Aydoğan, amaçlarının; kuru koşullarda toprak karbon seviyelerini ve çiftçilerin geçim kaynaklarını iyileştirmek için Konya Kapalı havzasının kuraklığa eğilimli bölgelerinde iklim dostu tarım uygulamaları kapsamında baklagil bitki çeşitlerinin ve üretim tekniklerinin tanıtımına katkıda bulunmak olduğunu, bu doğrultuda çiftçiye kışlık ve doğrudan ekimi gösterdiklerini anlattı.
Proje alanı olarak Konya’nın Cihanbeyli, Sarayönü ve Karapınar ilçeleri ile Karaman’ın merkez ve Ayrancı ilçelerini seçtiklerini aktaran Aydoğan, bu lokasyonlarda Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen Karagül ve Göktürk gibi yeni mercimek ve nohut çeşitlerinin geleneksel ve doğrudan ekim yöntemlerindeki performanslarının karşılaştırıldığını bildirdi.
Çalışmada geleneksel ve doğrudan nohut ekiminde bir dönümde 57’şer kilogram, mercimekte geleneksel ekimde 56 kilogram, doğrudan ekim sisteminde 54 kilogram verim gerçekleştiği bilgisini veren Aydoğan, "Burada kullandığımız çeşitlerin tamamı da enstitümüz tarafından geliştirilmiş olan çeşitler. Mercimekler kışa, nohutlar ise hastalığa dayanıklı." diye konuştu.
Bu sonuçlardan yola çıkarak çiftçilere, "Baklagilleri, özellikle nohut ve mercimeği ekerek hem cebinizi hem çevrenizi koruyun." çağrısında bulunan Aydoğan, şöyle devam etti:
"Konya kapalı havzası denildiği zaman aklımıza hemen kuru tarım sistemi gelmekte ve bu kuru tarım sisteminde de genelde tahıl nadas sistemi uygulanmaktadır. Nohut ve mercimek kuru tarım sistemine çok uygun bir bitki gruplarıdır. Bu bitkiler sulamaksızın yetiştirilir ve gerek karbon ayak izini azaltma gerekse de su kıtlığını önleme açısından en iyi değerlendirebilen bitkiler olduğu için nohut ve mercimeğin tahıllarla ekim nöbetine girmesini öneriyoruz."
Aydoğan, "Bizim bu projede iki tane ana noktamız vardı. Bunlardan bir tanesi; baklagiller genelde geleneksel olarak toprak sürülerek ekiliyordu biz buna karşılık özellikle mercimekte kışlık ekimi gösterdik çiftçiye. Bir de anıza ekimi göstermek amacıyla böyle bir çalışma yaptık." dedi.
"Doğrudan ekimin de olduğunu öğrendik, yapılabildiğini ve sonuç alınabildiğini gördük"
Konya'nın Cihanbeyli ilçesine bağlı Böğrüdelik Köyü'nde çiftçilik yapan Hasan Fahri Er, proje kapsamında neler yaptıklarını anlatırken "Doğrudan ekimler yaptık ve ona karşılık sürekli yaptığımız klasik ekimlerimizi de yaptık. Şu an karşılaştırmalarını yapıyoruz." ifadelerini kullandı.
Arazideki toprak kalitesinin artması için baklagil ekiminden fayda gördüklerini dile getiren Er, projeden edindikleri en büyük kazanımı, "Doğrudan ekimin de olduğunu öğrendik, yapılabildiğini, sonuç alınabildiğini gördük." sözleriyle özetledi.
