Kapsülünün ihtiva ettiği morfinin tıbbi ve bilimsel amaçlı kullanımı yönünden önemli bir endüstriyel ürün olan haşhaş, çeşitli ülkelerde Birleşmiş Milletler denetiminde belirli kota dahilinde üretiliyor.
Tohumu gıdada kullanılan haşhaşın, Türkiye'de de ilgili kanun ve yönetmelik çerçevesinde kontrollü ekimine izin veriliyor.
Tıpta kullanımının yanı sıra sofraları da süsleyen haşhaş, kozmetik sanayisinin de vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
Yüzde 50 verim artışı elde edildi
Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen "Çelikoğlu" ve "Hüseyinbey" adlı haşhaş çeşitlerinin Denizli'ye adaptasyonunun tespiti amacıyla deneme üretimi yapıldı.
Baklan ilçesindeki deneme tarlasında ekimi yapılan çeşitlerde, tohum verimliliği ve morfin bakımından diğerlerine göre yüzde 50 artış olduğu görüldü.
Tarım ve Orman İl Müdür Yardımcısı Necdet Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kentin, haşhaş üretimi bakımından önemli merkezlerden biri olduğunu söyledi.
Şehirde geçen yıl 74 bin 500 dekarda yaklaşık 12 bin 500 ton haşhaş üretildiğini hatırlatan Demir, ekim alanının 2019 yılında 112 bin 500 dekara çıktığını belirtti.
20 bin ton üretim hedefi
Bu yıl yaklaşık 20 bin ton civarında haşhaş üretimi hedeflediklerine işaret eden Demir, şöyle konuştu:
"Haşhaşın kabuğu TMO tarafından alınıyor, içi ve taneleri ise çiftçi tarafından özel sektöre satılıyor. TMO, haşhaşın kabuğundaki morfin oranına bakıyor. Çiftçilerimiz ise hem kabuğunun büyük olmasını hem de içinin dolu olmasını istiyor. Yerli tohumda morfin oranı düşük olduğu için yeni çeşitler geliştirilmeye başlandı. Çelikoğlu ve Hüseyinbey çeşitlerinin bölgeye adaptasyonunu görmek için deneme ekimi gerçekleştirdik. Yeni çeşitlerimizin hem morfin oranı hem de iç randımanı diğerlerine göre yüzde 50 daha yüksek."
"Yeni çeşitler yağmura ve kuraklığa daha dayanıklı"
Demir, bu ürünlerin önümüzdeki yıllarda bölgede hakim ürün olacağına inandıklarını vurguladı.
Haşhaşta iklim faktörünün de çok önemli olduğuna dikkati çeken Demir, "Yeni geliştirilen çeşitler yağmura ve kuraklığa daha dayanıklı. Yeni çeşitlerin dekar başı 130-150 kilogram verim aldık. Bu rakam yerel çeşitlerde 50-60 civarında." diye konuştu.
Baklan ilçesinde haşhaş üretimi yapan Ali Yılmaz da "Çiftçilerimize haşhaşa ağırlık vermesini tavsiye ediyorum. Ürünün serbest piyasada TMO gibi birçok alım yeri var. Önceki yıllara göre piyasa değeri de yüksek. Yeni çeşitlerin verimi de çok iyi." ifadelerini kullandı.
Haşhaş üretiminde süreç
Haşhaş ekilecek ve kapsül üretilecek yerler ülkenin tarımsal ve ekonomik durumu, yurt içi ihtiyacı, ihraç imkanları ve mevcut stok durumuna göre her yıl tespit ediliyor.
Haşhaş ekimi yapmak isteyenlerin ise TMO'dan izin belgesi alması gerekiyor. TMO, ihtiyaca göre haşhaş ekimi için izin belgesi düzenliyor. İzin belgeleri bir üretim yılı için geçerli olduğu gibi başkalarına da devredilemiyor.
