Petrol vadeli kontratları, koronavirüs krizinin neden olduğu derinleşen ekonomik kargaşanın traderları fiziki ham petrolün teslimatını almaktan kaçınma konusunda çaresiz bırakmasının ardından tarihte ilk kez sıfır seviyesinin altına indi. Fiyatların eksiye inmesi talebin ne denli çöktüğünü gösteriyor.
Petrol fiyatının Salı günü vadesi dolacak Mayıs vadeli Batı Teksas petrolünde (WTI) eksiye düşmesi satıcıların alıcılara ellerindeki petrolden kurtulmak için para ödemesi anlamına geliyor. Bunun nedeni ise şöyle: Koronavirüs salgınının ekonomiyi durma noktasına getirmesi ile birlikte, piyasada çok fazla kullanılmamış petrol kaldı ve Amerikan enerji şirketleri depoların kapasitelerinin dolması ile birlikte bunları koyacak yer bulamıyorlar. Koyacak yer olmamasından dolayı ise, hiç kimse vadesi çok yaklaşmış petrol kontratını almak ya da bulundurmak istemiyor.
Ancak traderlar, negatif bölgeye çöküşün darbe yemiş piyasanın doğru realitesini yansıttığını düşünmüyor. Salı günü vadesi dolacak en yakın vadeli Mayıs kontratının fiyatı sonraki ayın kontratının fiyatından kopmuş durumda ve bu fark 20 dolar ile tarihinin en yüksek seviyesine tırmandı.
Mayıs vadeli ham petrol kontratlarının fiyatı, daha önce benzeri görülmemiş bir işlem gününde, 1946 yılından bu yana görülen her düşük fiyatın da altına inerek değerinin tümünü kaybetti. Batı Teksas petrolünün (WTI) işlem gördüğü piyasa, kontratın sıfır seviyesinin altında fiyatlanmasına izin verileceğini kaydetti. Bu ekstrem hareket, tüm dünyada hükümetlerin koronavirüsün yayılmasını engellemek için kısıtlamaları genişletmesi ile birlikte endüstriyel ve ekonomik faaliyetin durma noktasına gelmesi sonucu, ABD petrol piyasasının nasıl aşırı arz durumuna geldiğini gösteriyor. OPEC + koalisyonunun bir hafta önce daha önce benzeri görülmemiş miktarda üretim kısıntısına gitmesi de, küresel talebin üçte birinin erimesinin ardından biraz geç kalmış bir hareket olarak kaldı.
Pazartesi günü, teknik bir tuhaflık, traderların yarın vadenin dolmasından önce Mayıs kontratından hızla çıkması ile birlikte, fiyattaki sert düşüşün abartılı hale gelmesine yol açtı. Sonraki ayın kontratı ise yüzde 12 düşerek varil başına 22.05 dolara geriledi ve bunun sonucu Mayıs ve Haziran vadeli WTI kontratları arasındaki fiyat farkı 20 doların üzerine çıktı.
Mayıs vadeli kontratın yegane alıcısı rafineriler ya da hava yolu şirketleri gibi teslimatı fiziki olarak almak isteyen kuruluşlar. Ancak depolama tanklarının dolu olmasından dolayı bu kuruluşların buna ihtiyaçları yok.
RBC Capital Markets küresel enerji stratejisi idari direktörü Michael Tran, "Fiziki piyasada kısa vadede daha da akut aşağı yönlü hareketi önlemek için fazla bir şey yok," dedi ve "Rafineriler varilleri tarihi bir hızda reddediyor ve ABD'de depoların dolma noktasına gelmesi ile birlikte, piyasa güçleri ya tabana vurana dek ya da Covid ortadan kalkana kadar, hangisi önce olursa, etkisini sürdürecek. Ancak birinci olasılık daha mümkün görünüyor" değerlendirmesinde bulundu.
Yılın başlangıcından bu yana, petrol fiyatları, koronavirüsün etkilerinin artması ve OPEC + koalisyonunun orijinal anlaşmasının bozulmasının ardından sert düştü. Ufukta bir son görünmemesi ile birlikte, tüm dünyada üreticilerin petrol pompalamaya devam etmesinin etkisi ile, depolama kapasitelerinin dolmasının ardından, traderlar yoğun satışa geçtiler.
Petrol fiyatlarındaki zayıflığa ilişkin işaretler her yerde var. Teksas'taki bazı alıcılar bazı petrol akışları için 2 dolara kadar daha az fiyat veriyorlar ve bu durum, Amerikalı üreticilerin yakında müşterilerine petrollerini almaları için para ödeme ihtimalini yükseltiyor. Asya'da bankacılar, katastrofik bir iflas dalgası riskinden korkmalarından dolayı, emtia traderlarına hayatta kalmaları için gereken krediyi vermekte artan bir şekilde isteksiz davranıyorlar.
New York'ta, Mayıs teslimatı WTI eksi 40.32 dolara kadar düştükten sonra eksi 37.63 dolardan kapandı. Kontrat böylelikle, 2. Dünya Savaşı'nın hemen ertesi olan 1946'dan bu yana aylık veri grafiklerin devamı da dikkate alındığında tarihin en düşük seviyesini işaret ediyor. Brent petrolü yüzde 8.9 düşerek varil başına 25.57 dolara indi.
ABD'nin Batı Teksas petrolü için kilit depolama ve dağıtım merkezi olan Cushing, Oklahoma'daki ham petrol stokları Şubat ayının sonundan bu yana yüzde 48 artarak 55 milyon varile çıktı. Enerji Enformasyon İdaresi'ne (IEA) göre, bu bölgedeki depolama kapasitesi 30 Eylül itibariyle 76 milyon varildi.
Kaynak: Bloomberg HT
