Merkez Bankası (TCMB) politika faizini dün yüzde 8, 5’te sabit tuttu ancak piyasada faizler hızla yükseliyor.
Hükümet seçim öncesindeki dönemde enflasyon ve cari açığı körükleme pahasına düşük faizle kredi musluklarını açmıştı ancak özellikle 14 Mayıs sonrasında faizler hızla arttı.
TCMB verilerine göre, bankalarda ortalama ihtiyaç kredisi faizleri geçen hafta yüzde 39, 28’e yükseldi. Bu oran, Ekim 2018’de görülen ortalama yüzde 39, 36 sonrasındaki beş yılın zirvesi oldu.
Bankacılar ise bu hafta ihtiyaç kredisi faizlerinde artışın devam ettiğine ve ortalama oranın yüzde 40’lara yükseldiğini belirtiyor. Birçok vatandaş krediye erişemezken, erişebilenler yüzde 50’lerin de üzerinde faizlerle karşı karşıya kalıyor.
Geçen hafta taşıt kredisi faizleri de yaklaşık 6 puanlık artışla ortalamada yüzde 31, 45’e yükseldi. Bu oran da 5 yılın zirvesi olurken, bu haftaki yükselişle taşıt kredisi faizlerinde de 20 yılın zirvesinin görüldüğü tahmin ediliyor.
Seçim öncesindeki haftada 102, 1 milyar TL artan TL krediler, seçim sonrasındaki haftada 4, 6 milyar TL azaldı.
19 Mayıs haftası itibarıyla ortalamada konut kredisi faizleri yüzde 17, 99, ticari kredi faizleri yüzde 14, 50 seviyesinde görünse de bu seviyelerden krediye ulaşabilenlerin sayısının çok kısıtlı olduğu belirtiliyor.
Yüksek cari açık etkisiyle rezervleri tükenen TCMB, kredi musluklarını kısmaya dönük adımlar atarken, asıl hamlenin 28 Mayıs sonrasında gelmesi bekleniyor.
MEVDUAT FAİZİ DE 20 YILIN ZİRVESİNDE
Son dönemde mevduat faizindeki hızlı artış da dikkat çekiyor. Geçen hafta 3 aya kadar vadeli ortalama mevduat faizi de yüzde 32, 45 ile 20 yılın zirvesini gördü.
TCBM’nin bankalara dövizden TL’ye dönüşümde ek hedefler getirmesi, bankaların özellikle dövizden dönüşümlü kur korumalı mevduatta (KKM) faiz yarışına girmesinde, yüksek faizin yanında yüksek primler önermelerinde etkili oldu.
KKM’de bazı örneklerde döviz cinsi yüzde 40’a ulaşan oranlarda getiri sunulduğu belirtiliyor.
Mevduat faizindeki artış, TCMB’nin bazı kredi faizlerini politika faiziyle ilişkilendiren düzenlemeleri nedeniyle kredi faizlerine tam olarak yansıtılamasa da özellikle ihtiyaç kredisi faizlerindeki artışta etkili oluyor.
DOLAR FAİZİ TL FAİZİNDEN YÜKSEK
TCMB politika faizini yüzde 8, 5’ta tutarken ve müdahaleler sonucu TL Hazine tahvili faizleri de bu orana yakın seviyelerde tutulmaya çalışılırken, Türkiye’nin dolar cinsi tahvil (eurobond) faizleri yüzde 10’un üzerine çıktı.
Hafta başında ülke risk priminin (CDS) 700’ü aşmasıyla Türkiye’nin Eurobond faizleri de yükselirken, TCMB’nin talimatıyla bankaların bu tahvilleri ikincil piyasadan satın almasıyla CDS ve dolar faizinde az da olsa geri çekilme yaşandı.
