Borsa İstanbul bünyesinde işletilen kaldıraçlı bir piyasa olan Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası'nda, sermaye piyasası araçları ve diğer türev araçlara ilişkin vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin elektronik olarak alım satımı yapılabilmektedir. Vadeli İşlem Sözleşmeleri, sözleşmenin taraflarını, standart bir miktar ve kalitede bir emtia, varlık veya finansal göstergenin belirli bir gelecek tarihte, bugün üzerinde anlaşılan fiyattan satın alması veya satması için bağlayan sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, gelecekte bir emtia, varlık veya finansal göstergenin fiyatı hakkında spekülasyon yapmak için kullanılabilir.
VİOP nedir sorusuna ayrıntılı bir cevap vermek gerekirse, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası, minimum teminat ihtiyacı ve iki yönlü işlemin faydalarına ek olarak, yatırımcılara portföylerini çeşitlendirme ve aralarından seçim yapabilecekleri geniş bir ürün yelpazesi sunan bir yatırım alternatifidir. Yatırımcılar bu sayede riske maruz kalma olasılıklarını aza indirger. Hisse senetleri, endeksler, dövizler, değerli madenler, emtialar, enerji ve faiz vadeli işlem sözleşmelerinin tümü VİOP platformunda işlem görmektedir.
Vadeli işlem ve opsiyon piyasasında her finansal enstrüman için belirlenen minimum teminat tutarı bulunur. Söz konusu kontratlar üzerinde işlem yapmak isteyenler, bu asgari tutarı yatırım hesabında bulundurmalıdır. Yine yatırımcıların kullanabileceği kaldıraç oranları da kontratlar arasında değişkenlik göstermektedir. VİOP teminat ve kaldıraç oranlarını Takasbank’ın web sitesi üzerinden de takip edebilirsiniz.
VİOP Avantajları Nelerdir?
Vadeli işlemlerin ve opsiyonların bazı avantajları aşağıdaki gibidir;
- Vadeli işlemler kaldıraç sağlar ve yatırımcıların bir varlığı doğrudan satın almak için gerekli tüm parayı yatırmak zorunda kalmadan büyük miktarlarda kontrol etmelerini sağlar.
- Vadeli işlemler, yatırımcılara hisse senetlerinden (yalnızca borsada satın alınabilen) daha fazla esneklik sağlar, çünkü bunlar borsa dışında da alınıp satılabilirler.
- Kısa pozisyona sahip yatırımcılar, borçlarını daha uzun süre elinde tutarlarsa faiz ödeme konusunda endişelenmek zorunda kalmazlar, çünkü sadece sahibi olan başka birinden hisse ödünç alırlar.
- Bir yatırımcı olarak, Opsiyon işlemlerinde istediğiniz zamanda sözleşmenizden çekilme seçeneğiniz vardır. Opsiyonlarda alıcıların sözleşmeyle devam etme zorunlulukları yoktur.
- Stratejik bir pozisyon oluşturmak ve önemli getiriler elde etmek için hedging (riskten korunma) yapabilir, işlemlerinizi birleştirebilirsiniz. Getiriler genellikle piyasa oynaklığı ve zamanlama gibi faktörlerden yararlanılarak sağlanır.
- Çift yönlü işlem ayrıcalığıyla varlıklar sadece yükselirken değil, aynı zamanda düşerken de kazanç sağlayabilirsiniz.
Vadeli İşlem ve Opsiyon arasındaki Temel Farklar
- Vadeli işlem sözleşmeleri, bir finansal varlığın satın alınması veya satılması yükümlülüğünü içerir. Opsiyonlar ise size yalnızca belirli finansal yatırım ürünlerini satın alma hakkı verir.
- Vadeli işlem sözleşmelerinde fiyatlar eksilere düşebilir, ancak opsiyon işlemlerinde fiyatlar sıfırın altına düşemez.
- Vadeli işlemler, opsiyonlara göre daha az fiyat dalgalanmalarına maruz kalırlar. Hisse senedi opsiyonlarının değeri zaman içinde değiştiği için dayanak varlığın değerindeki dalgalanmalara karşı çok daha hassastır.
Neden VİOP?
Vadeli işlemler ve opsiyonlar, yatırımcılara bir hisse senedinin veya başka bir menkul kıymetin fiyatı hakkında spekülasyon yapma olanağı veren araçlardır. Vadeli işlem sözleşmeleri, yatırımcıyı gelecekte belirli bir tarihte belirli bir fiyattan belirli bir varlığı satın almak veya satmakla yükümlü kılar. Opsiyonlar ise yatırımcılara önceden belirlenmiş bir fiyattan bir varlık alma ya da satma hakkı verir.
Vadeli işlem sözleşmeleri genellikle portföylerindeki olumsuz fiyat dalgalanmalarından korunmak isteyen yatırımcılar tarafından kullanılır. Bununla birlikte, bir yatırımcı fiyatların gelecekte önemli ölçüde artacağına veya düşeceğine inanıyorsa, spekülatif araçlar olarak da kullanılabilirler.
Opsiyon sözleşmeleri, piyasaların nasıl işlediğine ve fiyatların zaman içinde nasıl dalgalandığına dair daha fazla bilgi gerektirdiğinden, vadeli işlem sözleşmelerinden daha karmaşık olma eğilimindedir. Bununla birlikte, onları nasıl etkili bir şekilde kullanacaklarını anlayan anlayışlı yatırımcılar için de çok kazançlı olabilirler.
