TÜRKİYE’NIN yeni nesil savaş uçağı ihtiyacının karşılanması için 2002 yılında atılan adımlarla dahil olduğu F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Projesi, Türkiye adına belirsizliğini koruyup, ABD’den şart üstüne şart gelirken beraberinde cevaplanması gereken çok önemli konuları da gündeme taşıdı.
Ankara-Washington hattındaki S-400 restleşmesinde ise kritik bir dönemece girildi.S-400 krizinde tırmanan gerilim, Ankara’yı Rusya ile ABD arasında stratejik bir tercih yapma noktasına getirdi.
Ankara’nın alacağı kararlar, Türkiye açısından hayati öneme sahip pek çok alanda büyük sonuçlar doğurabilecek, bölgesindeki caydırıcılığının en temel dayanağı olan NATO ittifakındaki konumunu da etkileyebilecek nitelikte. Diplomatik kulislerde ABD ile Türkiye arasındaki derin krizin çözümü konusunda çeşitli senaryolar konuşuluyor. Bunlardan ilki Türkiye’nin S-400’leri teslim alması, ancak bu sistemlerin depoda tutulması, faaliyete geçirilmemesi.Ancak bu alternatif senaryolar resmi kaynaklarca doğrulanmıyor ve ‘’Bu iş bitmiştir’’ deniliyor.
Uçak değil kapalı kutu
İki ülke arasındaki söz düellosu sürerken F-35’lerin NATO ülkelerine dahi ‘casusluk’ faaliyetinde kullanıldığı iddia edilen uçaklar için, envanterinde bulunan ülkeleri izlediği ve bu ülkelerin askeri bilgilerini ABD’ye aktardığı öne sürüldü. F-16’lar da dahil olmak üzere ABD tarafından geliştirilen saldırı uçaklarının hiçbirisinin uçuş ve silah sistemlerin yazılımlarına ait kaynak kodları Türkiye’ye teslim edilmedi. Dolayısıyla uçakları Pentagon’un istemediği hedeflere yöneltmek mümkün değil. Yeni nesil F-35’lerde bulunan son derece gelişkin uydu bağlantılı kontrol sistemleri sayesinde ise ABD’nin Türk Hava Kuvvetleri’nin tüm manevralarını denetleyebilmesi ve gerektiği durumda engelleyebilmesi mümkün hale gelecek. ‘Kapalı kutu’ olarak tasarlanması nedeniyle bu kontrol sistemlerinin üzerinde değişiklik yapmak mümkün olamıyor .Eğer ABD verirse Türk Hava Kuvvetleri’nin şu an bünyesinde olan F-16’ların yerini süpersonik, çok fonksiyonlu ve beşinci jenerasyon casus - saldırı uçakları olan F-35’ler alacak.
Norveç tedirgin oldu
Almanya bu uçaklardan vazgeçerken güvenlik açığına ilk tepki ise Norveç’ten geldi.ABD Kongresi’nin, “Rusya’dan S-400’ler alınırsa F-35’lerin Türkiye’ye verilmemesi” hâlâ gündemin en önemli maddelerinden biri olurken F-35’in güvenlik sorunları ise tartışmalara yeni bir boyut kazandırdı. F-35 projesinin ABD dışındaki NATO ülkeleri için çok da ciddi bir başka ‘sakıncası’ olduğuna işaret edilirken her şeyiyle ABD’ye bağlı bir uçak olan F-35, envanterindeki ülkeden kalktığı andan itibaren ABD’ye anlık konum bildirimi yapıyor. F-35’in bu özelliğinden kaynaklı rahatsızlığı dile getiren ülke ise Norveç oldu. Envanterine 52 adet F-35 uçak katmayı planlayan ve bu nedenden dolayı ekonomik darboğaza giren Norveç, F-35’lerin bu özelliğinden dolayı vazgeçme noktasına gelmiş durumda.
Almanya vazgeçti
Almanya Savunma Bakanlığı, Lockheed Martin imalatı yeni nesil savaş uçağı F-35’in, eskiyen Tornado uçaklarının yerine hava kuvvetleri filosuna dahil etmeyi planladığı savaş jetleri arasında olmayacağını açıklamıştı. Alman Savunma Bakanlığı kaynaklarına göre bu uçak yerine Airbus üretimi Eurofighter ya da Boeing’in F/A - Hornet modelleri arasında seçim yapılacak. Bakanlığın bu konudaki nihai kararına dair bir takvim öngörülmezken, Norveç’in de böyle bir karar alabileceği iddia edildi.
Ancak F-35 yerine ikame etmeyi düşündüğü bu modellerin, Almanya’nın, uçakların nükleer silah taşıma kapasitesiyle ilgili NATO yükümlülüklerine uygun olması gerekiyor. Yaşanan gelişmelere bakarsak F-35’lerin verilmemesi bir ceza değil, bir ödül gibi görünüyor.
