İstanbul’da, her geçen gün artan araç sayısı, trafik yoğunluğunu dünya çapında zirveye taşıdığı gibi, hava kalitesini ve iklimi de olumsuz etkiliyor. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros’un açıklamalarına göre, 6 milyona yaklaşan kayıtlı araç sayısı, kentte sıcaklıkların düşmesini engelleyerek kar yağışını dolaylı yoldan etkiliyor.
İstanbul Trafikte Dünya Lideri
ABD merkezli bir yazılım şirketinin 2024 yılı raporuna göre, İstanbul, dünya genelinde en yoğun trafiğe sahip şehir olarak belirlendi. Bu durum, yalnızca trafikte harcanan zaman kaybına değil, aynı zamanda hava kalitesinin bozulmasına ve küresel iklim değişikliğine neden oluyor.
Prof. Dr. Toros, TÜİK verilerine dayanarak, kentte kayıtlı araç sayısının 6 milyona yaklaştığını belirtti ve bu kadar yüksek bir araç sayısının hem sağlık hem de iklim üzerinde ciddi olumsuz etkiler yarattığını vurguladı.
Trafiğin Atmosfere ve Sağlığa Etkileri
Artan araç sayısı, trafikte sıkışıklık ve dur-kalk hareketleriyle birlikte emisyon salınımını artırıyor. Toros, sürücülerin araç kullanırken yaptığı ani hızlanma ve fren hareketlerinin, egzoz gazı ve lastik aşınmalarından kaynaklanan zararlı maddelerin atmosfere karışmasına neden olduğunu ifade etti. Bu durumun hava kalitesini düşürdüğünü ve insan sağlığını tehdit ettiğini belirten Toros, Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre her yıl hava kirliliği nedeniyle 7 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiğini hatırlattı.
Şehir Isı Adası ve Kar Yağışı
İstanbul’un yoğun trafiği ve asfalt yoğunluğu, “şehir ısı adası” olarak bilinen bir etki yaratıyor. Bu etki, güneş ışınımlarının yeryüzünde hapsolmasına ve sıcaklıkların kırsal alanlara göre daha yüksek olmasına neden oluyor. Toros, şehir merkezinde sıcaklıkların 2 derece civarında olmasının, kar yağışı yerine yağmurun düşmesine yol açtığını ifade etti. Daha az araç olması durumunda sıcaklıkların 0 dereceye düşerek kar yağışına elverişli bir ortam oluşabileceğini belirtti.
Çözüm Önerileri
Trafik ve hava kirliliğinin azaltılması için Prof. Dr. Toros, kısa ve uzun vadeli önerilerde bulundu:
-
Toplu Taşımanın Teşvik Edilmesi:
Şehir sakinlerinin toplu taşıma kullanımı artırılmalı, böylece trafikteki araç sayısı azalmalıdır. -
Paylaşımlı Araç Kullanımı:
Araç sahipleri, paylaşımlı araç kullanımına yönlendirilmelidir. -
Farkındalık Çalışmaları:
Basın ve yayın organlarında enerji verimli araç kullanımına yönelik eğitimler verilmelidir. -
Kentsel Planlama:
İş ve yaşam alanları arasındaki mesafeler minimize edilerek trafikte geçirilen süre kısaltılmalıdır.
İstanbul’un Geleceği ve Trafik Sorunu
İstanbul’un hızla büyüyen araç trafiği, yalnızca bireylerin yaşam kalitesini düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda doğal çevreye ve iklime zarar veriyor. Uzmanlar, mevcut eğilimin devam etmesi halinde kentte daha ciddi çevre sorunlarıyla karşılaşılabileceği konusunda uyarıyor.
