Twitter hesabından paylaşımda bulunan Derya Kömürcü, şunları yazdı:
1) Hep söylüyorum, veri okuryazarlığı çok önemli. Verileri doğru bir biçimde okuma beceriniz yoksa kolaylıkla maniple edilebilirsiniz. Son günlerde Muharrem İnce’nin cumhurbaşkanlığı seçimi ilk turundaki oylarını hangi partilerden aldığına dair bir tartışma yürüyor.
2) Aşağıda dört farklı çapraz tablo paylaşacağım. İsterseniz, bu tablolardan hangisini öne çıkardığınıza göre kamuoyunu maniple edebilir, kendi görüşünüzü destekleyecek şekilde bir kanaat oluşturabilirsiniz.
3) Birinci tabloda İnce’ye oy veren 100 kişiden kaçının 24 Haziran 2018’de AK Parti, kaçının CHP’ye vb. oy vermiş olduğunu görebiliyoruz. Bugün İnce’ye oy veririm diyen 100 kişiden 16’sı AK Parti’ye, 12’si CHP’ye oy vermiş. Peki İnce, CHP’den çok AK Parti’den oy alıyor diyebilir misiniz? Hayır.
4) İki nedenle diyemeyiz. Bir: Bugünü anlamak için beş yıl önceki oy davranışını esas alıyoruz. 5 yıl önce AK Parti’ye oy veren 4 seçmenden 1’i bugün AK Parti’yi desteklemiyor zaten. Elimizde “Bu Pazar” tercihi var seçmenlerin. Orada istediğimiz rakamları göremediğimiz için mi 24 Haziran?
5) İki: Ölçeği göz ardı ediyoruz. 24 Haziran üzerinden gitmek doğru değil, ama yine de önce oraya bakalım. 24 Haziran tercihlerine göre “İnce en çok hangi parti seçmeninden destek alıyor” sorusunun yanıtını görmek istiyorsanız, bakmanız gereken tablo aşağıda.
6) Burada İnce’ye oy veren 100 seçmenin kendi içindeki dağılımını değil, 5 yıl önce X partiye oy vermiş seçmenin yüzde kaçının İnce’ye yöneldiğini görürüz ve partileri kıyaslayabiliriz. Görüldüğü üzere 5 yıl önce AK Parti’ye oy verenlerin %4’ü, CHP’ye oy verenlerin %5, 6’sı İnce diyor.
7) Ölçek burada devreye giriyor. AK Parti’nin 24 Haziran’daki yaklaşık 21 milyonluk oyunun %4’ü 840 bin, CHP’nin 11 milyonluk oyunun %5, 6’sı 616 bin yapıyor. O yüzden İnce’ye oy veren 100 kişi içinde 16 AK Parti, 12 CHP seçmeni var, ama aslında İnce AK Parti’lilerden daha az oranda oy alıyor.
8) Bu tür çapraz tabloları şöyle okumak gerekir: İnce’nin oy oranı ülke ortalamasında %8, 6 (en alttaki satır). İnce, 5 yıl önceki (şimdi bunlar karar değiştirmiş olabilir) MHP, İYİ Parti seçmenlerinden, oy kullanmamışlardan ve yeni seçmenden (%23, 5) ortalamanın üzerinde oy alıyor
9) Gelelim günümüzdeki tabloya. “Bu Pazar” tercihlerine bakarsanız 100 seçmenden 16’sı AK Parti’li de diyemeyeceksiniz, çünkü 4 AK Parti seçmeninden 1’i bugün karar değiştirmiş ya da kararsız durumda.
10) Bugün İnce’ye oy veririm diyen 100 kişiden sadece 1’i hâlâ AK Parti seçmeni. 6’sı CHP, 9’u İYİ Parti’yi desteklediği halde İnce’ye oy vermeyi düşünüyor. Yani İnce’nin aldığı 100 oydan sadece 5’i AK Parti+MHP’den geliyor. Ama bunu görmek yetmez. Oransal bakmak gerekir.
11) Bugün AK Parti’ye oy vereceğini söyleyenlerin sadece binde 2’si İnce diyor. CHP’lilerin %2, 2’si, İYİ Partililerin %9, 1’i. MHP’den %6 alıyor, ama burada da MHP’nin oy oranının gerilediği seviyeyi göz önünde bulundurmak gerekir. Yani ölçek.
12) Partiler söz konusu olduğunda kararsızım/oy kullanmayacağım diyenlerin İnce’ye desteğinin %20 civarında olması, hem bunun bir protesto hareketi olduğunu göstermesi hem de İnce’ye oy vereceğini söyleyenlerin sandığa gitmeme ihtimaline işaret etmesi açısından önemli. Veri okuryazarlığı da.
