Ev Alacaklar Dikkat! Tapu İşlemlerinde Boşuna Para Ödemeyin
Türkiye’de konut alım-satımında yalnızca evin fiyatı değil, tapu harcı ve emlak komisyonu gibi ek masraflar da alıcıyı ciddi bir mali yük altına sokuyor. Peki tapu harcını kim ödemeli? Ev alırken hangi masraflar var? İşte detaylar…
Tapu Harcı Kimin Yükümlülüğünde?
Mevzuata göre tapu harcı, alıcı ve satıcı arasında eşit paylaşılmalı. Ancak pratikte genellikle tüm yük alıcıya kalıyor. Tapu harcı oranı toplamda %4. Yani alıcı, hem kendi %2’sini hem de çoğu zaman satıcının %2’lik payını ödüyor.
Hukuken bu harcın gerçek satış bedeli üzerinden ödenmesi zorunlu. Fakat Türkiye’de yaygın olarak işlemler, belediyelerin belirlediği asgari rayiç bedel üzerinden yapılıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise tapu harcının gerçek satış bedeli üzerinden tahsil edilmesi için çalışmalar yürütüyor.
Emlakçı Komisyonu ve Diğer Masraflar
Gayrimenkul alım-satımında emlak komisyonları da önemli bir gider kalemi. Türkiye’de emlakçılar hem alıcıdan hem de satıcıdan ayrı ayrı %2 oranında komisyon alabiliyor. Bu komisyonlara ayrıca %20 KDV de ekleniyor. Denge Değerleme’nin araştırmasına göre, Türkiye’de gayrimenkul alım-satım masrafları dünya ortalamasının altında. 40 ülkeyi kapsayan çalışmada, işlem maliyetleri dünya genelinde ortalama %11,7 iken, Türkiye bu oranın altında yer alıyor. Gelişmiş ülkelerde işlem maliyetleri genellikle %10 ila %15 arasında değişiyor. Örneğin Rusya’da bu oran %26,5’e kadar çıkabiliyor. Pek çok ülkede devir vergisi, damga vergisi, stopaj gibi ek yükümlülükler masrafları daha da artırıyor.
Bazı Ülkelerde Alıcı Komisyon Ödemiyor
Araştırmaya göre; İngiltere, Kanada, ABD, Avustralya, İsveç, Finlandiya ve İspanya gibi ülkelerde emlakçı ücreti sadece satıcıdan alınıyor. Alıcılar komisyon ödemek zorunda kalmıyor. Kiralama işlemlerinde de Türkiye’nin aksine hizmet bedelini çoğunlukla kiraya veren taraf ödüyor.
Hangi Masraflar Kapsam Dışında?
Türkiye’de tapu döner sermaye harcı gibi küçük masraflar, araştırmada hesaba katılmadı. Ayrıca satıştan elde edilen değer artış kazancı vergisi de hesaplamaya dahil edilmedi. Çünkü bu vergi, ancak taşınmaz 5 yıldan önce satılırsa söz konusu oluyor.
Emlak komisyonları üzerindeki KDV ve DASK (zorunlu deprem sigortası) bedelleri de çalışmada kapsam dışı bırakıldı.
