Kibir, kendisini başkasından üstün görmektir.
Hadis-i şerifte buyuruluyor ki; ‘’Kibir, hakka, razı olmamak ve insanları küçük görmektir.’’ (Müslim) Fudayl bin Iyad hazretleri; ‘’Tevazu, ister cahilden, ister çocuktan duyulsa da hakkı tereddütsüz kabul etmektir’’ buyuruyor.
Kabul edemeyen kibirlidir. Kibirli, kendini başkasından üstün görmekle, kalbi rahat eder. Burada başkasını düşünmez. Kibir, kötü huydur, haramdır. Allah’ü Te’âlâ’yı unutmanın alametidir. Kibirli olan, salih insan olamaz.
Kibir her iyiliğe engeldir, her kötülüğün anahtarıdır. İki âyet-i kerime meali şöyledir: ‘’Cehennem, kibirliler için ne çirkin ve ne kötü bir yerdir.’’ (Nahl; 29) ‘’Allah, kibredenleri sevmez.’’ (Nahl; 23) Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki: ‘’En şerliniz, katı kalbli ve kibirli olandır.’’ (İmam Ahmed) ‘’Kibirli, ahirette Allah’ü Te’âlâ’yı gazaplı bulur.’’ (Buhari)
‘’Allah’ü Te’âlâ, kibirliyi alçaltır, tevazu sahibini yükseltir.’’ (Taberani) ‘’Kibirli, Cehennemin en derin ve azabı en şiddetli olan Bolis çukuruna atılır.’’ (İ. Ahlakı) ‘’Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez.’’ (Müslim)
‘’Hazret-i Nuh, ölürken çocuklarına, Şirk ile kibirden çok sakının’’ buyurdu. (Hakim) ‘’Kibir, İblisi Hazret-i Âdem’e doğru secde ettirmemiştir.’’ (İ. Asakir) ‘’Allah’ın buğzettiği üç kimse; Zâni ihtiyar, kibirli fakir ve zalim lider.’’ (Tirmizi, Nesai)
Aklı olan, kendini ve Rabbini tanıyan, hiç kibredebilir mi.. İnsan aşağılığını, acizliğini, Rabbine karşı her an izhar etmek mecburiyetindedir. Bunun için her an her yerde aczini göstermesi, tevazu üzere bulunması gerekir.
Büyüklenerek ben demek feyz ve bereketi keser. Hazret-i Ebu Bekir buyuruyor ki; ‘’Kibirden sakının. Topraktan yaratılıp, yine toprağa dönecek olan bir varlığın kibirlenmesi, bugün var, yarın yok olan bir varlığın kendini beğenmesi ne kadar anlamsızdır.’’
En büyük düşman, insanın nefsidir. Nefsinin arzularına tâbi olanın, Allah’ü Te’âlâ’ya kul olması zordur. Nefs daima kötü şeyleri ister. Haram işlemek nefse esir olmayı gösterir. Nefs, bütün iyiliklerden süzülmüş, sadece bütün kötülüklerin bulunduğu en ahmak yaratıktır. Nefs bir kötülük deposudur. Kendini iyi zanneder, halbuki süper cahildir. Her istediği aleyhinedir. Gıdası haramlardır.
