Türkiye ile İsviçre arasında Arkeolojik Kültür Varlıklarının Yasadışı İthali ve Transit Geçişinin Önlenmesi ile İadesine İlişkin Anlaşma, 15 Kasım 2022 tarihinde Ankara’da imzalanmıştı.
Anlaşma ile İsviçre makamlarınca tespit edilen kültür varlıklarının ülkemiz uzmanlarınca incelenebilmesi ve Anadolu kökenli olanların ülkemize iadesinin sağlanabilmesi mümkün olmuştu.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkanlığı tarafından düzenlenen 'Kazı Destekleri Çalıştayı'na katıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türkiye ve İsviçre arasında kültür varlığı eser iadesi anlaşması ile ilgili yaptığı açıklamada, "Urartu dönemi kap kacak ve Roma dönemi geyik heykelinin yer aldığı 37 parça eserimiz ait olduğu topraklara dönüyor. İsviçre makamlarından birkaç saat içinde teslim alınacak" dedi.
Anlaşma ile Urartu Dönemine ait bronz kaplar, at koşum takımı parçaları, Kusura tipi idol ile Roma Dönemine ait bir geyik figürini ve gümüş vazo parçasından oluşan kültür varlıkları Türkiye'ye iade edilecek.
Eserler Türk Hava Yolları tarafından ücretsiz taşınacak aynı zamanda büyük önem ve hassasiyet gerektiren taşıma operasyonu, sanat eserleri için hassas kargo odalarına sahip Turkish Cargo’nun uluslararası sertifikalı, alanında uzman ekiplerce gerçekleştirilecek.
Kültür ve Turizm Bakanı, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadelenin sürdürüldüğünü bildirerek, "Kültür varlıklarımızın korunması, kaçakçılığın ve tahribatın önlenebilmesi konularında halkımızı, çocukları bilinçlendirmek adına hem basılı hem dijital çalışmalar gerçekleştiriyor, farkındalığın arttırılması için şehir şehir geziyor ve yurt dışına yasa dışı yollarla çıkarılmış kültür varlıklarının iadesi için de yoğun bir mesai harcıyoruz. 2002-2023 yılları arasında yurt dışında iadesi sağlanan eser sayısı, 12 bin 39 adede ulaşmıştır. Bu mücadelenin etkinliği, şüphesiz sadece sayılarla ölçülemez. Ancak ülkemizin bu konuda ne kadar ısrarlı ve ciddi olduğunu tüm dünyaya göstermesi açısından da önemli bir veri olarak değerlendirilmelidir" ifadesinde bulundu.
"Kazı sayısı 133'ü geçti"
Kazı, belgeleme, yayın, restorasyon ve koruma çalışmalarının, titizlikle icra edildiğini kaydeden Bakan Ersoy, "2023 yılı Ekim ayı itibarıyla Bakanlığımız izinleriyle toplam 650 faaliyet gerçekleştirilmiştir. TTK katkılarıyla Prehistorik-Protohistorik Çağ, Klasik Çağ, Orta Çağ ve Türk-İslam Çağı dönemi kazıları yürütülmektedir. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TTK ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüzün iş birliğinde kazıların 2019 yılından itibaren yıl boyu sürdürülmesi sağlanmıştır. 2019 yılında 20 kazımızla başlayan bu projemiz, her yıl eklenen yeni kazılarla birlikte bugün itibarıyla 133'ü geçti. Kazılar için 309 uzman alımı da yapılmıştır. Yabancı bilim heyetlerinin de katıldığı 12 aylık kazılar projesi ile 9 alanda sürdürülen 'Neolitik Dönem Araştırma Projesi' de ilerlemektedir. Özellikle Neolitik Dönem çalışması sürecinde, 'Taş Tepeler' markası ile Şanlıurfa, Güneydoğu Anadolu, Anadolu ve dünya çapında yeni bir kültürel destinasyonun sunulması planlanmıştır. Bu çalışmalar kapsamında son günlerde özellikle Göbeklitepe ve Karahantepe'de ortaya çıkarılan heykeller, projenin yerindeliğini bir kez daha göstermiş, sadece buluntularıyla bile çarpıcı sonuçlarını bizlere ve tüm dünya arkeolojisine hediye etmiştir" şeklinde konuştu.
"Eserler birkaç saat içinde teslim alınacak"
Ersoy, Türkiye ile İsviçre arasında 2022'de imzalanan 'Arkeolojik Kültür Varlıklarının Yasa Dışı İthali ve Transit Geçişinin Önlenmesi ile İadesine İlişkin Anlaşma' kapsamında ilk eser iadesinin bugün yapılacağını söyledi. Bakan Ersoy, açıklamasında, "Urartu dönemi kap kacak, koşum takımı gibi parçalarla beraber, Roma dönemi 1 geyik heykelinin de aralarında bulunduğu 37 parça eserimiz, artık ait olduğu topraklara dönüyor. Bugün Bern Büyükelçimiz Ece Özbayoğlu Acarsoy tarafından İsviçre makamlarından birkaç saat içerisinde teslim alınacak. Eserlerimizin iadesi çalışmalarına katkı sağlayan herkesi tebrik ediyorum. Bu mücadelede tüm ülkeleri iş birliğini arttırmaya davet ediyorum" dedi.
