Bu günlerde borsalardan, hisse senetlerinden, yatırımlardan biraz uzak durmakta yarar var sanırım. Temeli sağlam, karlılığı yüksek ve güveneceğiniz bir senet olmak kaydıyla, paramızın bir kısmı ile hisse senedi alabiliriz. Ancak tümünü riske etmememiz gerek. Neden? Çünkü küresel piyasalarda inanılmaz bir dengesizlik, önünü görememe ve karamsarlık var. Küresel piyasalardaki gelişmeler beklenenden kötü gelen ekonomik veriler dünya piyasalarını etkilediği gibi, Türkiye piyasalarını, borsamızı, para piyasalarımızı da etkiliyor. Hal böyle olunca dünya borsalarında sert düşüşler, sert yükselişler ve yatay seyirler aynı anda yaşanabiliyor. Trump’tan gelen Çin’e uygulayacağı ek vergileri 15 günlük erteleme kararı, ABD borsalarını bir günde yüzde 3’ün üzerinde yukarıya taşırken, dünya medyasında dillendirilen, dünyanın büyük ekonomisine sahip devletlerde durgunluk ve zayıf büyüme yorumları, ABD borsalarında bir anda yüzde 3’lük bir sert düşüşe de sebep oluyor.
Yazımızda hep Çin, ABD diyoruz. Okuyucularımız Çin ile ABD’den başka devlet yok mu diyebilirler. Haklılarda... Şu anda dünya ekonomisini borsalarını en çok etkileyen bu iki küresel gücün ekonomileri. Çatışmaları, ekonomik savaşları. Çin’den, ABD’ye, gelen bir vergi, ithalat, ihracat türündeki bir yaptırım, dünya borsalarını bir anda satışa döndürürken, tam tersi olarak ABD’nin olumsuz Çin tavrı da dünya borsalarını bir anda sarsabiliyor.
Ekonomik veriler
Tabi dünya borsalarını ve bizim borsamızı etkileyen faktörler sadece ABD ve Çin ile sınırlı değil. Almanya’nın zayıf gelen ekonomik verileri, İtalyan ekonomisinin siyasi belirsizliği, açmazları ve AB ile sürtüşmeleri, ekonomik olarak bizim de içinde olduğumuz ve kırılgan beşli olarak adlandırdığımız ülkelerden biri olan Arjantin’deki seçimlerin muhalefet tarafından kazanılması ve borsasında bir günde yaşanan yüzde 37’lik düşüşü, dünyadaki küresel büyümenin alarm çanlarının küçülme yönünde çalması, küçük, büyük bütün yatırımcıları etkiliyor düşündürüyor. Yatırımcı, kara para baronları, borsa simsarları, borsacılar, hisse senedi alırken, yatırım yaparken çoğu zaman önlerini görmek isterler. Ekonomik trendler, grafikler aşağı bir ivme gösterdiği bir ortamda, paralarını pek riske etmezler. Aynı şimdilerde olduğu gibi. Bist endeksimiz yani borsalarımız gerek bayram öncesi, gerekse bayram sonrası günlük yüzde dörtlere yaklaşan sert düşüşler yaşadı. Bunun sebebi işte bu dünyadaki olumsuz ve dengesiz verilerdi. Cari açıkta fazla vermemize, güneyimizde ABD ile işlerin ufak ufak rayına oturmasına, dolarda yükseliş olmamasına rağmen piyasalarımız üst üste üç dört gün düştü. Bu da piyasa yapıcısı borsacıların yatırımcıların kafalarının karışık olduğunu, hamlelerini alıştan yana değil de, satıştan yana kullandıkları anlamına geliyor.
Küçük yatırımcı
Hal böyle iken fincancı katırlarının arasında ezilmemek ve mal canın yongasıdır diyerek özellikle küçük yatırımcıların çok dikkatli olmalarında yarar var. Çünkü borsada bir anda çok büyük kazançlar olabildiği gibi, bir anda çok büyük zararlarda olabilir. En iyi borsa karı cepte olan kardır. Ayrıca faizler hazine bonoları tahvillerde çok cazip. Hem zarar ettirme riski yok hem de getirisi garanti. Ne diyelim? Bizden söylemesi.
