BURSA'ya 25 kilometre ama adeta bir semti gibi. Marmara Denizi kıyısında yer alan Mudanya temiz havası ile yaz turizminin yoğun olarak yaşandığı bir merkez. İonya'nın 12 büyük kentinden biri olarak Kolofonlu göçmenler tarafından M.Ö. 7. Yüzyılda kurulmuş. Apamcia-Myrleia adlı bu antik kent bugünkü Hisarlık tepede yer alıyor. Mudanya'da Roma, Bizans ve Osmanlı döneminde yaşandığı biliniyor.
Mudanya, tarihte pek çok değişik isimle anılmış olmasıyla birlikte önemli liman konumu nedeniyle birçok farklı ülkelerce işgal edilmiş. Hatta bu durum ülkemizdeki Kurtuluş Savaşı'na kadar da devam etmiş.
Rumlar'dan kalma güzel evleri, Osmanlı döneminden günümüze ulaşan güzel konakları ve Kurtuluş Savaşı'nı zaferle bitirmemizi sağlayan Mudanya Mütarekesi'nin imzalandığı üç katlı bina başta olmak üzere gezilecek çok önemli ve güzel yerlere sahip.
MUDANYA MÜTAREKESİ EVİ
3-11 Ekim 1922 tarihleri arasında TBMM Hükümeti ve İtilaf devletleri arasında yapılan Mudanya Mütarekesi'inin İsmet Paşa tarafından imzalandığı ev. Mütareke oldukça hararetli geçmesine rağmen 11 Ekim 1922'de imzalandı ve ulu önder Atatürk önderliğinde başlatılan Büyük Taarruz Türk milleti adına zaferle sonuçlandı.
Mudanya Mütarekesi Binası; Türk Kurtuluş Savaşı'nın mütarekeyle taçlanması ve Mustafa Kemal başkanlığındaki Ankara Hükümeti'nin Türk Milletinin tek temsilcisi olarak kabul edilmesi büyük yankı uyandırdı. Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazların kontrolünün TBMM Hükümetine geçmesi Mütareke'nin önemli kazanımlarından. 19. Yüzyılda inşa edilen bu tarihi bina 1937 yılında Mudanyalı iş adamı Hayri İpar tarafından müzeye çevrildi.
PİÇİRETU'NUN MAHALLESİ
Adı Halit Paşa Mahallesi olan Girit-Rum mahallesi tarihi Rum evleri ve birbirinden renkli sokaklarıyla Mudanya'nın en ilgi çeken yerlerinden birisi. Mübadele öncesi dönemde Rumların yaşadığı bu şirin mahalleden Rumlar göç edince daha çok Girit'ten gelen Türkler yerleştirildi. Bu nedenle günümüzde Girit Mahallesi olarak da biliniyor. Mahallenin mimarisi İtalyan mimarlarından Piçiretu'ya ait.
Mudanya'da tarihi Rum evlerinin yansıra Osmanlı dönemine ait çok sayıda mimari eser bulunuyor. Kent Müzesi olarak hizmet veren ve 18. Yüzyıl Osmanlı mimarisinin güzel örneklerinden biri olan Tahir Paşa Konağı en önemlisi. İki katlı tarihi konağın ikinci katındaki odayı süsleyen ve Lale Devrinden kalan motif ve süslemeler görülmeye değer.
Mudanya'nın en eski kıraathanesi olan Alay Kıraathanesi, Mustafa Kemal Paşa Caddesinde. Özelliği ne biliyor musunuz? Her şeyiyle tarihi olması. Geçmişte ismini karşısındaki askeri alaydan almış. Gerçeğine bakmak gerekirse aslında nargile, kahvaltı ve çay evi.
TİRİLYE'DE TARİH VE ZEYTİNYAĞI
Tirilye, Trilye ya da Zeytinbağı. Mudanya'ya 12 kilometre mesafesi olan bu şirin yer için üç isim de kullanılıyor. Adı 1909'da süikaste kurban giden Mahmut Şevket Paşa'nın anısına Mahmut Şevket Paşa olarak değiştirilmiş ama halk Tirilye demeye devam etmiş. Bunun üzerine 1963 yılında "Zeytinbağı" olarak ismi tekrar değiştirilmiş. Bu isim de kabul görmeyince 2011'de tekrar Tirilye olmuş. Genelde 2 - 3 katlı, ahşap veya taş 150 - 200 yıllık geleneksel evler Osmanlı -Rum sentezi.
Fatih Cami ve Avlulu Hamam: Tirilye ve çevresinde Rumlardan kalan önemli dini yapılar var. Üç manastır, yedi kilise, üç ayazma ve Ortodoks Rum mezarlığı bunlardan bazıları. Burası aslında eski ismi Hagios Stephanos olan, 7. yüzyıl Bizans'ından kalma eski bir kilise. 1560'de kiliseye minare ve mihrap eklenerek ismi Fatih Camisi olmuş.
Taş Mektep: 4 katlı taş mektep ve 1909'da yapılmış. 1839 Tanzimat Fermanı sonrası Osmanlı sayesinde ayakta kalmış. Trilye metropoliti Chrisostomos tarafından yaptırılan okul, mübadele sonrası 1924 yılında Kazım Karabekir tarafından önce öksüzler evi, peşinden de kullanıma açılmış.
Kemerli Kilise (Başmelekler Kilisesi): 13. yüzyıldan kalma ve dünyanın en eski üçüncü kilisesi olduğuyla ilgili iddialar var. Bakire Meryem'e adanmışlığı kesin. Tirilye'ye 5 kilometre mesafedeki Kumyaka'da. Burası günümüzde özel mülk.
Medikion Manastırı ve Aya Yani Manastırı: 8. yüzyılda Anadolu Azizlerinden Aziz Sergios'a adanmış. Fakat 11. yüzyılda ismi Medikion Manastırı olmuş. Günümüze giriş kapıları ve duvarları kalmış. Bir diğer Bizans mirası Aya Yani Manastırı da 709 -1922 yılları arasında aktif işleyen ama günümüze sadece yıkılmış duvar kalıntıları kalan tarihi yerlerden.
Tabut Ev: Trilye'nin en önemli yeri neredeyse. Sadece ince uzun tipinden ötürü böyle bir isim koymuşlar. İki sokağın arasına sıkışmış, 200 yıllık çok güzel bir yapı. Hemen girişte.
Dereköy Kilisesi: Dereköy Kilisesi 1857 yılında yapılmış. Yıllardır kullanılmayan kilisenin çatısı çökmüş, duvardaki işlemeleri tek tek yok olmaya başlamış ve yıkılmakla yüz yüze. Ancak bunlara rağmen her yıl Fener Rum Patriği Bartholomeos'un da katılımıyla kilisede ayin düzenleniyor.
Eşkel Limanı: Aslında Trilye'nin eski adlarından birisi. Limanının biraz gerisinde aynı ismi taşıyan bir plaj var.
NASIL GİDİLİR?
Mudanya'ya kara ve deniz yolu ile ulaşmak mümkün. Bursa'ya 25 kilometre. İstanbul'dan feribot seferleri de var.
NEREDE KALINIR?
Konaklama sorunu yok. Konaklar da dahil olmak üzere çevresinde kalınacak son derece güzel yerler var. Önce Mudanya'nın neresinde kalınacağının kararı verilmeli.
NE YENİR?
Tarihi itibariyle Osmanlı mutfağı hala hakim. Bununla birlikte Orta Asya Türklerinin at, deve, koyun eti, keşkek, bal, süt, kımız ve özellikle yoğurt kültürleri, Anadolu ve Helen Denizi'nin tahıl, zeytinyağı, şarap ve balık kültürü hala devam ediyor.
YORUM
Mudanya'ya çok zaman olmuştu gitmeyeli. Sevgili kardeşim Buket Küçükkaya orada yaşıyor hem ziyaret ve hem fotoğraf tazeleme deyip kalkıp gittik. Hatta burada yayınlanan bazı fotoğraflar da ona ait. Teşekkürler Buket. Trilye'ye yöneldiğiniz zaman evet yol dar ve virajlı. Gitmeyin diyenlere "Dikkatli olun, yavaş ama mutlaka gidin" demek daha yerinde olacak.
