Hazreti Peygamberi gözleri ile görmüş, söylediklerine şahit olmuş, yaşayışından örnekler almış, Kuranın nazil oluşuna şahit olmuş, Peygamber efendimizle birlikte savaşlara, seferlere katılmış nadide insanlardan biri Hz. Safvan bin Muattal.
Medine'yi terk edip bu diyarlara kadar gelmiş Allah'ın dinini yaymak için ve burada şehit olmuş. Ülkemiz için Adıyaman için Samsat ilçemiz için ne büyük bir kazanç.
İSMİ, KÜNYESİ, NESEBİ:
Hz. Safvan b. Muattal b. Ruheyda (Rahda) b. Muammer b. Huzzâi b. Muharib b. Mürre b. Faliç b. Zekvan b. Salebe b. Buhse b. Süheyl b. Mansurdur. Künyesi Süllemi ve Zekvâni soyuna mensuptur. Künyesi Ebu Amr Dır. Medine'nin Kays kabilesinden, ensardandır.
Rumî olduğuna, Bizans diyarlarından geldiğine dair rivayetler de vardır. Peygamber Efendimizin vefatından sonra Basra'ya yerleşmiştir.
MÜSLÜMAN OLUŞU:
Hz. Safvan b. Muattal (ra) Müreysi Gazvesi'nden önce Müslüman olmuştur.
Müreysi Gazvesi dahil bütün savaşlara katılmış ve savaşlarda cesaretinden dolayı, ordunun arkasından gelip güvenliği sağlayan artçılık görevi ile şereflenmiştir. Kurz b. Cabir ile beraber Peygamber Efendimizin süt develerine saldırıp zarar veren Urûmiler'in üzerine gönderilerek suçluları Peygamber Efendimiz'e teslim etmiştir.
Müreysi Gazvesi'nden sonra ifk hadisesinde mağdur olmuş, beraati (suçsuzluğu ve temizliği) Kur'an-ı Kerim'in Nur Suresi'ndeki ayetleri ile teyid edilmiş büyük bir sahabedir.
Peygamber Efendimiz (sav)'in: 'Ben Safvan hakkında hayırdan başka bir şey bilmiyorum.' ve 'Safvan'a dokunmayın o Allah ve Resûlü'nü çok sever.' övgüsüne mahzar olmuştur.
Peygamber Efendimiz'den dört Hadis-i Şerif rivâyet etmiştir. Doğum tarihi bilinmemekle beraber Hicri 19'da Hz. Ömer döneminde Samsat'ta şehit düşmüştür. Türbesi Adıyaman ili Samsat ilçesine 10 km mesafede, Taşkuyu Köyü mevkiinde yüksek bir tepededir.
VEFATI VE SAMSAT'IN FETHİ:
İslam orduları, Hz. Ömer döneminde Hicri 19'da doğuda Sasaniler ve batıda da Bizanslılarla savaşırlar. Kazanılan zaferler arasında irtibat kurmak amacıyla bir ordu da Cezire bölgesine gönderilir.
Hz. Ömer, (ra) Sad b. Vakkas'a bu orduyu hazırlaması için emir verir. İyad b. Ğanem (ra) bu ordunun komutanı olarak tayin edilir. İyad b. Ğanem, Rakka, Urfa ve Harran'ı sulh yoluyla fetheder. Kendisi de Harran'a döner. Komutanlarından Osman b. Ebil-As es-Sakafî (ra)'yi de Ermeniye (Bizans) bölgesine gönderir. Samsat'a gelen bu ordu içerisinde Hz. Safvan b. Muattal da komutan olarak bulunmuş ve yapılan savaşta burada altmış yaşlarında iken şehit düşmüştür. Samsat Kale'sinin arkasında yüksekçe bir tepe üzerine defnedilmiştir.
Samsat'a gelen ordunun komutanı Osman b. Ebi'l-As es-Sakafî (ra) hakkında şu kısa bilgiyi vermeden geçemeyeceğiz:
Bu komutan Resûl-i Ekrem Efendimiz (sav)'in ashabından olup, bizzat Peygamber Efendimiz (sav)'den Kur'an öğrenen bahtiyar birisiydi. Kendi kabilesi olan Sakif kabilesinin temsilcilerinden yaşı en küçük olanı idi. Kuran'ı en iyi bildiği ve onu anlama yolunda gayret sarf ettiği için, yaşının küçüklüğüne rağmen emir tayin edilmiştir. Sakif kabilesinin temsilcileri, Osman b. Ebi'l-As'ı aralarında yaşça en genç olduğu için, geride hayvanlarının yanında bırakmışlardı. Temsilciler, onun yanına dönüp öğle sıcağında uykuya daldıkları zaman, Osman (ra), Peygamber Efendimiz (sav)'in yanına gelerek ona dinî sorular sorar, Kuran-ı Kerim dinler ve öğrenirdi. Böylece Efendimiz (sav)'den bazı sureleri okuyup ezberlemişti.
Temsilci arkadaşlarından önce gizlice biat edip Müslüman olan Osman (ra), Peygamberimiz meşgul bulduğu zaman ya Ebu Bekir'e ya da Übeyy b. Ka'b'a gider, soracağını sorar, okumak istediğini okurdu. Onun bu hali Resûlullah Efendimiz (sav)'in hoşuna gidiyor, kendisini seviyordu. Sakif temsilcileri yurtlarına dönmek istediklerinde:
-- Ya Resûlallah! İçimizden birini bize imam yap, dediler. O da Osman b. Ebi'l-As'ı yaşça en gençleri olmasına rağmen onlara imam tayin etti.
Daha sonraki yıllarda da valilik ve ordu komutanlıklarına atanan bu aziz sahabe, Safvan b Muattal (ra) ile birlikte, hicri 19 yılında Samsat'ın fatihi olmuşlardır.
Samsat'ın böyle bir komutan tarafından fethedilip bize hediye edilmesi de ayrıca bizim için gurur vesilesidir.
SAMSAT'TA VEFAT ETTİĞİNE DAİR KAYNAKLAR:
EL-MÜSTEDREK:
Hakim en-Nisaburi bu eserinde: 'Safvan b. Muattal (ra) Müreysi Gazvesi'nden önce Müslüman olmuş, Hendek dahil bütün savaşlara katılmış ve El-Cezire'nin ŞİMŞAT
