Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye Temsilciliği Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Sağlıklı Yaşam Program Yöneticisi Prof. Dr. Toker Ergüder, elektronik sigara ve bunun zararlarına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Gelişmekte olan ülkelerde sigara kullanımının son yıllarda hızla azaldığını belirten Ergüder, bunun ABD, İngiltere ve Avustralya gibi ülkelerde yüzde 10-15 sınırına indiğini vurguladı.
Ergüder, tütün endüstrisinin bu azalmayı istemediğini, bunu önleyerek sigara içenleri yeni bir ürünle tanıştırmak ve bağımlı yapmak amacıyla 2010 yılından bu yana birtakım çabalara girdiğini ifade etti. "Elektronik sigara üreten Çin menşeli küçük firmalar, uluslararası sigara firmaları tarafından satın alınmış ve saldırgan reklam kampanyaları ile elektronik sigara ve ısıtılmış sigara gibi yüksek derecede bağımlılık yapıcı yeni nesil ürünler piyasaya sürülmüştür." ifadelerini kullanan Ergüder, 2017'de bir şirket tarafından "Dumansız Dünya Vakfı" adında yeni bir vakıf kurulduğunu anlattı.
Ergüder şunları kaydetti:
"Şirket, önümüzdeki 12 yıl boyunca her yıl yaklaşık 80 milyon dolar katkı sağlayarak Vakfı destekleyecektir. Aynı yıl ülkemizde de bu ürünlerin üretimi ve serbest olarak satılması için, TBMM'de görüşülen torba bir kanun kapsamında, TAPDK Kanunu'nun bir maddesinde değişiklik yapılmak istenmişti. Yeşilay'ın çabaları ve Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla bu madde Ekim 2017 tarihinde torba kanundan çıkarıldı. Sayın Cumhurbaşkanımız bu konuya son noktayı koyarak, çocuk ve gençlerimizi elektronik sigaradan korumak için kesinlikle bu ürünlerin üretimine ve satışına izin vermeyeceklerini belirtti."
Ergüder, elektronik sigara üretimi ve satışının Türkiye'de yasak olduğunun altını çizerek, "Bu ürünler, serbest olarak satıldığı ülkelerde piyasaya çıktıktan sonra özellikle çocuklar ve gençler arasında salgın haline geldi. Özellikle ABD'de flash belleklere benzeyen bir ürün var. Bu ürünlerin kullanımı son 1 yılda ABD'de çocuklar arasında yüzde 75 arttı." değerlendirmesinde bulundu.
ABD'nin şu anda bu ürünleri yasaklamak için çalışma yaptığını belirten Ergüder, en son alınan kararla çocukların okullara flash bellek getirmelerini yasaklayacak birtakım uygulamalara başlandığını anlattı. Ergüder, "Hatta bazı eyaletlerde elektronik ve ısıtılmış sigaraların ülkemizde olduğu gibi satışı yasaklanmaya başladı." ifadelerine yer verdi.
"Tütün endüstrisi, kamuoyunu riskler konusunda yanlış bilgilendiriyor"
Toker Ergüder, şirketler tarafından bu ürünlerin Türkiye'de piyasaya sokulmak istendiğini ve bunun için çeşitli çalışmalar yapıldığını belirtti.
"Öğrendiğimiz kadarı ile ülkemiz pazarına girme girişimleri kapsamında 'Dumansız İstanbul Diyalogu' adı altında bir toplantı düzenlenecek. Toplantının amacı elektronik ve ısıtılmış sigaralar konusunda uzman görüşlerini ve uluslararası tütün sektörünün dönüşümüne yönelik talepleri almak." ifadelerini kullanan Ergüder, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Diğer yandan tütün endüstrisi ve destek grupları, diğer tütün ürünleri ile ilgili riskler konusunda kamuoyunu yanlış bilgilendirmektedir. Buna, tütün ürünlerinin bırakılmasına yönelik alternatif olarak sunulan sözde hafif ve orta içim tütün ürünlerinin, sağlığa daha az zarar vermediği tamamen bilindiği halde tanıtımının yapılması da dahildir. Tütün şirketleri ve bunların destek grupları tarafından sağlanan araştırma ve savunuculuk faaliyetleri kabul edilemez.
Tütün endüstrisi tarafından mali desteği sağlanan Dumansız İstanbul Diyaloğu toplantısı, ülkemizde kamu politikalarıyla etkileşime girmek yoluyla, 5261 Sayılı Kanun’un 5.3 Maddesi ve 5727 Kanun'un 3.1 Maddesi'nin net bir ihlal girişimidir. Bu toplantının yapılması hem Sözleşmenin ve ilgili Kanunların uygulanmasına hem de kamu politikaları yoluyla yasal nikotin düzenlemelerine yönelik şu ana kadar kaydedilen ilerlemelere zarar verecektir. Ayrıca bu toplantı ülkemizdeki milyonlarca çocuk ve gencin nikotin bağımlısı olmasına kapı aralayacaktır."
