Aya giden ilk kadın kimdir? Kadın astronotlar

Uzaya çıkan ilk kadın astronot olan Valentina Vladimirovna Tereshkova, 6 Mart 1937'de Rusya'nın Yaroslavl bölgesindeki Maslennikovo köyünde doğdu. Sovyetler Birliği'nin ilk ve dünyanın ilk kadın kozmonotu olarak tarihe geçti. 16 Haziran 1963'te Vostok 6 uzay aracıyla tek başına uzaya çıktı, 48 yörünge tamamladı ve 70 saat 50 dakika (neredeyse 3 tam gün) uzayda kaldı. Bu uçuşla dünyanın yörüngesinde en uzun süre kalan ilk kadın oldu ve hâlâ tek başına uçan tek kadın kozmonot unvanını korudu.

Tereshkova, paraşütçü bir anne ve traktör şoförü babanın kızı olarak zor bir çocukluk geçirdi. Babasını II. Dünya Savaşı'nda kaybetti, 16 yaşında tekstil fabrikasında çalışmaya başladı. Paraşüt sporuna büyük tutku duydu ve 22 yaşında 163 paraşüt atlayışı rekoru kırdı. Sovyet uzay programı, Yuri Gagarin’den sonra kadın kozmonot arayışına girdiğinde bu paraşüt deneyimi sayesinde 1962'de kozmonot adayı seçildi. Beş kadın adaydan sadece o uzaya gönderildi.

Uzayda tek seferde en uzun kalan kadın ise Christina Koç. Artemis II görevi, 2025 Kasım ayında fırlatıldı ve Koch ile üç astronotun katıldığı ekip, Ay'ı yörüngeye aldı. Bu uçuş, 10 gün sürdü ve Ay'ın uzak tarafını görüntüleme fırsatı sundu. Koch, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 328 günlük rekoruyla biliniyordu ve bu görevle derin uzay deneyimini ilk kadın olarak yaşadı. NASA, programın sonraki aşamalarında yüzey inişini planladı ancak 2025 itibarıyla bu gerçekleşmedi.

Christina Koch Kimdir?

Christina Koch, NASA astronotu olarak 1979 Michigan doğumlu bir bilim insanı olarak tanındı. North Carolina Üniversitesi'nde fizik ve matematik eğitimi aldı. 2013'te astronot adaylığına seçildi ve 2019'da Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderildi. Orada ilk kadın uzay yürüyüşünü Jessica Meir ile gerçekleştirdi ve biyolojik doku baskısı gibi deneyler yaptı.

Koch'un kariyeri, uzay tıbbı ve mühendislik alanlarında ilerledi. Artemis II ekibinde pilot olarak görev aldı ve Reid Wiseman, Victor Glover ile Jeremy Hansen'e eşlik etti. Görev öncesi eğitimleri, Ay yörüngesindeki zorluklara odaklandı. Koch, kadın astronotların fiziksel sınırlarını aştığını kanıtladı ve uzay giysilerindeki cinsiyet uyumsuzluğunu eleştirdi.

Artemis programı, Koch'un katılımıyla kadın temsiliyetini artırdı. O, uzayda en uzun süre kalan kadın rekorunu elinde tuttu ve derin uzay uçuşunun öncüsü oldu. Kariyeri, bilimsel katkılarla dolu kaldı ve ilham verici konuşmalar yaptı.

Valentina Tereshkova: Artemis II Görevi ve Uzay Tarihi

Valentina Tereshkova, Sovyetler Birliği'nin ilk kadın kozmonotu olarak uzay tarihine geçti. 1937 doğumlu Rus mühendis ve siyasetçi, 1963'te Vostok 6 misyonuyla tek başına uzaya çıktı ve 48 yörünge tamamladı. Bu uçuş, kadınların uzay keşiflerindeki rolünü dünyaya kanıtladı ve hâlâ en uzun süreli tek kişilik kadın uzay görevi rekorunu elinde tuttu.

Tereshkova, 16 Haziran 1963'te Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı. Vostok 6 uzay aracıyla Dünya yörüngesinde 70 saat 50 dakika kaldı. İniş sırasında paraşütle atladı ve Kazakistan bozkırlarına indi. Bu başarı, Yuri Gagarin'in Vostok 1 uçuşundan iki yıl sonra gerçekleşti ve Sovyet uzay programının cinsiyet eşitliği iddiasını güçlendirdi.

Uzaya çıkan Kadın Astronotlar

Christina Koch'un başarısı, NASA'da kadın astronot sayısını artırdı. Artemis programının devamı, 2026 ve sonrası için yüzey inişlerini içeriyordu. Koch, görev sonrası uzay araştırmalarının cinsiyet dinamiklerini ele aldı ve küçük bedenli uzay giysilerinin gerekliliğini savundu.

Uzay ajansları, kadınların fiziksel ve psikolojik dayanıklılığını kanıtladı. Koch'un rekoru, yeni nesil astronotlara yol gösterdi. NASA, Artemis ekibine daha fazla kadın dahil etti ve çeşitliliği teşvik etti. Bu gelişmeler, uzay keşiflerinin geleceğini şekillendirdi.

Koch, röportajlarında uzayın kokusunu ve Dünya'ya dönüş zorluklarını paylaştı. Deneyimleri, bilim kurguyu gerçeğe dönüştürdü. Kadın astronotlar, uzay tarihini yeniden yazdı ve ilham kaynağı oldu.

Uzaya çıkan kadın astronotlar, insanlık tarihinin uzay keşiflerine önemli katkılar sağladı. 1963'te Sovyet kozmonotu Valentina Tereshkova ile başlayan bu yolculuk, Nisan 2025 itibarıyla 105 kadının uzay uçuşu tamamlamasıyla devam etti. Bu kadınlar, NASA, Roscosmos, ESA, JAXA ve diğer ajansların misyonlarında yer aldı ve bilimsel deneyler, uzay yürüyüşleri ile rekorlar kırdı. Tablo, ilk 25 kadını kronolojik olarak özetliyor; tam liste 105 ismi kapsıyor.

Uzay uçuşlarında kadınların temsiliyeti, 1960'lardan beri arttı ancak hâlâ sınırlı kaldı. ABD'den 56, Rusya/Sovyetler'den 6 kadın uzaya çıktı. Bu astronotlar, DNA sekanslama, uzay yürüyüşleri ve uzun süreli görevler gibi başarılarla tarihe geçti.

Sıra	İsim	Ülke	İlk Uçuş Tarihi	Misyon
1	Valentina Tereshkova	Sovyetler Birliği	16 Haziran 1963	Vostok 6
2	Svetlana Savitskaya	Sovyetler Birliği	19 Temmuz 1982	Soyuz T-7
3	Sally Ride	ABD	18 Haziran 1983	STS-7
4	Judith Resnik	ABD	30 Ağustos 1984	STS-41-D
5	Kathryn D. Sullivan	ABD	5 Ekim 1984	STS-41-G
6	Anna Lee Fisher	ABD	30 Ekim 1984	STS-51-A
7	Margaret Rhea Seddon	ABD	29 Nisan 1985	STS-51-D
8	Shannon Lucid	ABD	29 Nisan 1985	STS-51-G
9	Bonnie J. Dunbar	ABD	29 Nisan 1985	STS-51-G
10	Mary L. Cleave	ABD	27 Kasım 1985	STS-61-B
11	Christa McAuliffe	ABD	28 Ocak 1986	STS-51-L (kaza)
12	Ellen S. Baker	ABD	29 Ekim 1989	STS-34
13	Kathryn C. Thornton	ABD	22 Ekim 1990	STS-41
14	Millie Hughes-Fulford	ABD	2 Haziran 1991	STS-40
15	Tamara E. Jernigan	ABD	2 Haziran 1991	STS-40
16	Helen Sharman	Birleşik Krallık	18 Mayıs 1991	Mir EP-1
17	Roberta Bondar	Kanada	22 Ocak 1992	STS-42
18	Jan Davis	ABD	25 Eylül 1992	STS-47
19	Mae Jemison	ABD	12 Eylül 1992	STS-47
20	Susan J. Helms	ABD	2 Ocak 1993	STS-54
21	Ellen Ochoa	ABD	8 Haziran 1993	STS-57
22	Nancy J. Currie	ABD	13 Temmuz 1993	STS-57
23	Chiaki Mukai	Japonya	8 Temmuz 1994	STS-65
24	Eileen Collins	ABD	3 Şubat 1995	STS-63
25	Catherine Coleman-Gobeles	ABD	4 Mart 1995	STS-63