Hem natürel yapısı hem de antik özellikleri bakımından halı sektöründe her zaman için kendine yer bulan el dokuması halılar diğer halılara kıyasla daha pahalı denebilir. Böylesine hassas bir yapıda olan el dokuması halıların temizliği de haliyle biraz meşakkatli olabiliyor. Capcanlı renkleri, farklı desenleri ve hikayeleri ile adeta göz dolduran el dokuma halıların nasıl yıkandığı ile ilgili bazı ipuçlarına göz atmakta fayda var. Genelinde kök boyası ve yün ipliklerin kullanıldığı dokuma işleminde çok nadir de olsa kimyasal boya da kullanılabilmektedir. El dokuma halıların kullanım hassasiyeti ne kadar önem taşıyorsa temizliği de bir o kadar önemlidir. Öyle ki bilinçsizce yapılacak en ufak işlemin dahi geri döndürülemeyecek sonuçları olabilir.
El Dokuması Halı Nedir?
Yan yana inci gibi dizilmiş çözgü ipliklerinin her bir çiftine ipek ya da yün ipliklerle düğüm atılan ve ilmek sıralar elde edilerek üretilen halılar el dokuması halı kategorisinde değerlendirilir. Hav ipliklerinin çözgü ipliklerinin üzerine elle düğümlenmesi ile dokunan bu tip halıların kalitesini ise hav ipliklerinin cinsi, düğüm sıklığı, cinsi ve boyası belirler.
El Dokuması Halı Nerede Yıkanmalıdır?
El dokuması halı nasıl yıkanır sorusundan önce nerede yıkanmalıdır sorusuna cevap vermek gerekir. Evde suyla ve hele ki deterjanla yıkama yöntemi el dokuması halılar için katiyen önerilmez. El dokuması halı, yıkama firması ile iletişime geçerek bu işi uzmanlara bırakmak her zaman için en doğrusu olacaktır. Profesyonel ellere emanet edilecek el dokuması halı elbette ki standart halılara kıyasla daha farklı işlemlerden geçer. El dokuması halılar evde suyla yıkandığında kullanılan boya yapısı gereği çözülüp akabilir. Sadece su bile böylesine bir zarar verebilecekken evde deterjanla halı yıkama fikri kesinlikle el dokuması halılar için uygun değildir.
El Dokuması Halı Yıkamadan Önce
Profesyonel halı yıkama firmaları bu tip ürünleri su değdirmeden tamamen kuru temizleme işlemlerinden geçirerek size teslim eder. Şu da unutulmamalıdır ki her el dokuması halı aynı değildir; uygulanacak standart kuru temizleme prosedürleri birinin yün kalitesi için uygunken diğeri için uygun olmayabilir. Dolayısıyla el dokuması halı yıkamadan önce halı ile ilgili başlıca faktörler göz önünde bulundurmalı ve değerlendirilmelidir:
- Yünün Kalitesi
El dokuması halı yıkama prosedürlerinin detayını ve gidişatını belirleyen en önemli faktörlerin başında kullanılan yünün kalitesi geliyor şüphesiz. İlsaf yün” ile dokunan bir halıda aynı zamanda uzun yapağıdan seçilen liflerden oluşmuş yün kullanılması gerekir. Kaliteli bir el dokuması halının tabak yünü olarak da bilinen kalitesi yün ve sentetik elyaf gibi maddeleri asla içermemesi gerekir.
- Boya Kalitesi
Şayet el dokuması halıda herhangi bir kimyasal boya kullanılmış ise bu kullanılan boyanan hem güneş ışığına hem de güneşe dayanıklı olma şartı esastır. Günümüz halı piyasasında sadece özel halı tasarım ve üretiminde kullanılan kök boyalarda ise durum biraz daha farklıdır. Kök boyalar daha dayanıklı olsalar bile usulüne uygun bir şekilde kullanılmadığı sürece bu kaliteleri pek de bir önem arz etmez. Boyanın kalitesi bir yana el dokuması halı uygun bir şekilde boyama işleminden geçmemiş ise kök boyalar bile solabilir. Özellikle yapımında iyi kalitede kök boya kullanılan bir el dokuması halının her daim canlı görünmesi gerekir.
- Düğüm Kalitesi
Aslında bu noktada tam olarak doğru orantı var demek mümkündür. Çünkü iyi kalitede yünden yapılmış iyi bir el dokuması halısında düğüm sıklığı ne kadar artarsa halının da kalitesi aynı oranda artar. Ama böyle bir varsayımla sadece tek bir etkeni göz önünde bulundurarak bir el dokuması halının kalitesini belirlemek mümkün değildir. Boya ve yün kalitesi iyi olmayan bir halının düğüm sıklığı ne kadar çok olursa olsun o halıyı “kaliteli” sınıfına almak mümkün olmaz. Bu anlamda hem el dokuması halısının özelliklerini tanımlamada hem de yıkama prosedürlerini belirlemede bütün etkenlerin birlikte değerlendirilmesi tavsiye edilir.
- El Dokuması Halı Bakımı
- El dokuması halı ve kilimlerin uzun ömürlü ve canlı bir görünüme sahip olması için düzenli ve doğru bir şekilde bakımının yapılması büyük önem taşır.
- El dokuması halı nasıl süpürülür sorusuna verilebilecek başlıca cevap “haftada iki kez ve tüylerinin tersi yönüne; bir kez de arkasının süpürülmesi” gerektiğidir.
- El dokuması halılar narin ve nazik yapıları gereği rutubetli ve ıslak ortamlarda uzun süre kalırsa çürüyebilir. El dokuması halıları rutubet ve sudan uzak tutmalı, rutubet almışsa şayet hızlıca hava alan bir yerde kurutulmalıdır.
- El dokuması halısının hemen çözülemeyecek bir sıkıntısı ve profesyonel bakım & temizliğe ihtiyacı var ise işinde uzman ve güvenilir bir firma ile iletişime geçilmesi gerekir.
- Varsa halının saçaklarını altına katlamak kullanım ömrünü kısaltabilir. Çamaşır suyu gibi güçlü ağartıcılar kullanmak, sert fırçalar ile taramak vb. işlemler el dokuması halının hızlı bir şekilde deforme olmasına sebebiyet verebilir.
- El dokuması halılar hiçbir suretle silkelenmemelidir. Bunun en önemli nedeni, silkeleme sırasında uygulanan kuvvet ve havanın yaratacağı basıncın da etkisiyle bu nazik yapılı ürünlerin esnemesine veya yırtılmasına neden olabileceğidir.
El Dokuması Halı Nasıl Temizlenir?
- El dokuması halı temizliği profesyonellik gerektirir.
- El dokuması halı temizliğinde kesinlikle su kullanılmamalıdır.
- El dokuması halılar silkelenmemeli taranmamalı ya da bilinçsizce yapılan herhangi bir işleme maruz kalmamalıdır.
- El dokuma halıların saçakları çamaşır suyu vb. ağartıcılar ile beyazlatılmaya kalkışılmamalıdır.
- El dokuması halılar kuru temizlemeciye değil, el dokuması halı yıkaması yapan ve işinin ehli olan, garantili hizmet sunan güvenilir firmalara verilmelidir.
El Dokuması Halı Yıkamasında Firma Garantisinin Önemi
El dokuması halı yıkamasında yapımında kullanılan malzemeler, daha önce geçirdiği işlemler ve daha birkaç etkenin de göz önünde bulundurulması esastır. Bu yaklaşımda olmayan ve her el dokuması halıya aynı işlemleri uygulayan bir firmaya denk gelme riskine karşılık alınacak hizmetin garanti kapsamında olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır.
