Süper Ay’ın ortaya çıkışı, hem gökyüzü gözlemcileri hem de bilim insanları için ilgi çekici bir anın habercisi. Her yıl ortalama bir veya iki kez gerçekleşen bu olay, Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığının minimuma indiği zamana denk geliyor. Özellikle bu yılki gözlem, son altı yılın en büyük Süper Ay’ı olarak kayıtlara geçiyor.
Süper Ay nedir?
Süper Ay; Ay’ın yörüngesel hareketi sırasında Dünya’ya en yakın konumda bulunduğu anda, dolunay fazında olmasıyla oluşuyor. Ay’ın yörüngesi tam dairesel olmadığı için kimi zamanlar Dünya’ya daha yakın geçiyor. Bu yakınlık, Ay’ın gökyüzünde yüzde 14 oranında daha büyük ve yüzde 30 kadar daha parlak görünmesine neden oluyor. Süper Ay terimi, ilk olarak 1979’da astrolog Richard Nolle tarafından kullanıldı.
Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı, genellikle 357 bin kilometre seviyelerine kadar iniyor. Özellikle bu yıl, Kasım dolunayı sırasında Ay yalnızca 356.980 kilometre mesafede yer alıyor ve bu da onu normal dolunaylardan çok daha etkileyici bir görüntüye sahip kılıyor. Sonuç olarak gökyüzü gözlemcileri, alışılmışın dışında büyük ve parlayan bir Ay ile karşılaşıyor.
Süper Ay ne zaman ve nasıl gözlemlenir?
2025’in en büyük ve en parlak dolunayı olan Süper Ay, 5 Kasım Çarşamba günü akşam saatlerinde gözlemlenmeye başlıyor. Tam dolunay fazı Türkiye saatiyle 16.20’de gerçekleşiyor. Akşam saatlerinde doğudan yükselen Ay, ilerleyen saatlerde en parlak halini alıyor ve gece boyunca bu görünümü koruyor. Ay gökyüzünde en iyi; şehir ışıklarından uzak, açık ve yüksek konumlu yerlerde gözlemleniyor. Bu koşullarda Süper Ay’ın turuncu ve altın tonları net şekilde fark edilebiliyor.
Astronomlara göre bu tip Süper Ay olayları sırasında, Ay’ın çekim gücünün de etkisiyle denizlerde gelgit farkları biraz daha belirgin hale geliyor. Bilimsel olarak hava durumunu etkilememekle birlikte, atmosferde hafif dalgalanmalar gözlenebiliyor. Ek olarak, Ay ışığının artması bazı bitki türlerinde fotosentez aktivitelerini de kısa süreli olarak artırabiliyor.
Süper Ay’ın önemi ve etkileri
Kunduz Dolunayı olarak da bilinen Kasım Süper Ay’ı, hem astronomi dünyasında hem de kültürel açıdan önemli bir yere sahip. Kuzey Amerika yerlileri, bu dönemi kunduzların kış hazırlıklarını tamamladığı zaman olarak adlandırıyor. 5 Kasım gecesinde gökyüzü adeta ışıl ışıl hale geliyor; Ay’ın olağanüstü parlaklığı daha düşük ışıklı yıldızların görünümünü azaltabiliyor ve çoğu gözlemciye benzersiz bir manzara sunuyor.
Süper Ay’ın etkisi; yüksek gelgitlerle, parlak ve büyük Ay manzarasıyla, doğa tutkunları için unutulmaz bir gözlem gecesiyle öne çıkıyor. Herkesin bu gökyüzü olayını çıplak gözle izleyebileceği Kasım gecesi, yılın en büyüleyici açık hava deneyimlerinden birine dönüşüyor.
