Fergani Uzay Teknolojileri, Türkiye'nin uzay sektöründeki en iddialı girişimler arasında yer alıyor. Selçuk Bayraktar tarafından 2022 yılında kurulan şirket, milli imkanlarla geliştirdiği yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01'i 28 Kasım 2025'te uzaya fırlattı. Bu araç, uyduları farklı yörüngelere taşıma kapasitesiyle Türkiye'nin uzay lojistiğinde yeni bir sayfa açıyor ve yörüngede hibrit roket motoru ateşlemesiyle dünyada bir ilke imza atıyor.
Şirket, tamamen öz kaynaklarla ilerliyor ve 135 kişilik ekibiyle ticari uydular, uydu bileşenleri ile yörünge transfer araçları üretiyor. FGN-TUG-S01'in fırlatılması, SpaceX Falcon 9 roketiyle ABD'nin Vandenberg Üssü'nden gerçekleştirildi. Araç, fırlatmadan 81 dakika sonra roketten ayrıldı ve ilk telemetri verilerini başarıyla iletti. Bu görev, Türkiye'nin uzaydaki manevra kabiliyetini güçlendiriyor.
Milli Uydumuzun Adı Neden Fergani
Milli uydunun adının Fergani olmasının nedeni, 9. yüzyıl Türk-İslam astronomu Ali bin İsa el-Fergani'ye saygı duruşu taşıyor. Fergani, Dünya'nın çevresini hassas hesaplayan ve Ptolemaios'un hatalarını düzelten bir bilim insanı olarak biliniyor. Bu isim, Türkiye'nin uzaydaki bilimsel mirasını yansıtıyor.
Şirket, adını bu tarihi figürden esinlenerek seçti. FGN-TUG-S01'in FGN ön eki, Fergani'nin kısaltması. Bu tercih, milli projelerin kültürel köklerine vurgu yapıyor ve uzay teknolojilerini Türk-İslam bilim geleneğiyle bağdaştırıyor. Selçuk Bayraktar, isimlendirmenin ilham verici bir motivasyon kaynağı olduğunu belirtiyor.
Fergani'nin mirası, modern uzay araçlarının navigasyon ve yörünge hesaplamalarında yankılanıyor. Bu adlandırma, Türkiye'nin uzay programını küresel ölçekte konumlandırıyor ve genç mühendisleri tarihe bağlamayı amaçlıyor.
Fergani Kimdir
Fergani Uzay Teknolojileri Bilişim Sanayi ve Ticaret A.Ş., 2022 yılında Selçuk Bayraktar'ın liderliğinde kuruldu. Baykar Yönetim Kurulu Başkanı olan Bayraktar, aynı zamanda şirketin CEO'sunu üstleniyor. CTO pozisyonunda Baturalp Taşdeler görev yapıyor. Şirket, uzay endüstrisinde ticari uydular, uydu komponentleri, faydalı yükler ve özgün itki teknolojileriyle yörünge transfer araçları geliştiriyor.
Fergani, New Space akımının bir parçası olarak insanlığın uzay ufuklarını genişletmeyi hedefliyor. Kurucu ekip, Baykar'ın savunma teknolojilerindeki birikimini uzaya taşıyor. Şirketin merkezi, Özdemir Bayraktar Milli Teknoloji Merkezi'nde bulunuyor ve buradan uzay gözlem ile kontrol işlemleri yönetiliyor. 135 mühendislik odaklı personeliyle, tasarımdan üretime kadar tüm süreçleri yerli kaynaklarla yürütüyor.
Fergani, Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı gibi oluşumlarla bağlantılı. Bayraktar'ın girişimci vizyonu, şirketi kısa sürede uluslararası arenaya taşıdı. Uzay lojistiği ve konstelasyon misyonları, Fergani'nin odak alanlarını oluşturuyor.
Fergani Ne Yaptı
Fergani Uzay Teknolojileri, 2022'deki kuruluşundan beri hızla büyüdü ve birden fazla uzay aracını başarıyla uzaya gönderdi. Üç hafta önce FGN-100-d2 adlı ikinci uydusunu göreve başlattı. Bu uydu, Uluğ Bey Küresel Konumlama Sistemi'nin temel taşlarından biri olarak alçak yörüngede çalışıyor.
Şirketin en büyük başarısı, FGN-TUG-S01 yörünge transfer aracının fırlatılması oldu. Araç, SpaceX'in Transporter-15 göreviyle 28 Kasım gecesi uzaya yükseldi. Fırlatma, Türkiye saatiyle 21:44'te başladı ve roketin kademeleri sorunsuz ayrıldı. FGN-TUG-S01, 23:05'te roketten ayrılarak alçak yörüngesine yerleşti ve ilk telemetri sinyallerini Özdemir Bayraktar Merkezi'ne iletti.
Fergani, aracın uçuş bilgisayarı, aviyonik sistemleri, güç dağıtımı ve termal kontrolleri gibi kritik bileşenleri tamamen yerli olarak tasarladı. Üçüncü bir uyduyu da yakın zamanda göreve başlattı. Bu adımlar, şirketin uzay içi taşıma kabiliyetini kanıtlıyor ve gelecekteki konstelasyon projelerine zemin hazırlıyor.
FGN-TUG-S01 Uydusu Nedir
FGN-TUG-S01, Türkiye'nin ilk yörünge transfer aracı olarak uzay lojistiğinde devrim niteliğinde bir rol üstleniyor. Araç, roketlerin standart yörüngelere bıraktığı uyduları, asıl görev yerlerine taşımak için tasarlandı. Uzay römorkörü veya dolmuşu olarak anılıyor; alçak yörüngeden (500 km) başlayarak 1000 km ve ötesine manevra yapıyor.
YTA olarak kısaltılan bu araç, hibrit roket motoruyla yörüngede ateşlenecek dünyanın ilk örneği olma özelliğini taşıyor. Bu motor, düşük maliyetli ve güvenli tahrik sağlıyor. FGN-TUG-S01, uyduların görev ömürlerini uzatıyor ve uzay trafiğini optimize ediyor. Boyutları orta ölçekli bir uyduya uygun; otonom navigasyon sistemiyle kendi yolunu buluyor.
Araç, Fergani'nin Uluğ Bey sisteminin altyapısını güçlendiriyor. Gelecekte farklı irtifalardaki konstelasyonlar için temel oluşturuyor. Test aşamasında olsa da, ticari uzay operasyonlarında vazgeçilmez bir araç haline geliyor.
