Cambridge Üniversitesi’nde yürütülen yeni bir araştırma, insan beyninin yaşam boyunca beş temel evreden geçtiğini ortaya koydu. Çalışmaya göre, ergenlik süreci yalnızca gençlik yıllarıyla sınırlı değil; beyin gelişimi 32 yaşına kadar devam ediyor.
Beyin taramaları üzerinden beş gelişim evresi belirlendi
Bilim insanları, doğumdan itibaren 90 yaşına kadar olan yaklaşık 4 bin kişinin beyin görüntüleme verilerini inceledi. Araştırmada, beynin nöral bağlantılarının zaman içindeki değişimi haritalandı ve şu beş temel gelişim evresi belirlendi:
Doğum–9 yaş: Beynin erken gelişim dönemi. Bu evrede nöronlar arasındaki bağlantıların bir kısmı elenirken, en aktif olanlar korunuyor.
9–32 yaş: Beynin iletişim ağlarının en verimli hale geldiği ve “nörolojik ergenlik” olarak adlandırılan dönem.
32–66 yaş: Görece daha istikrarlı ve olgunluk dönemi.
66–83 yaş: “Erken yaşlanma” evresi; bağlantı verimliliği düşmeye başlıyor.
83 yaş ve sonrası: “Geç yaşlanma” evresi; beyaz madde yapısında bozulmalar ve nörolojik yavaşlamalar öne çıkıyor.
20'li yaşlar hâlâ ergen mi?
Araştırmanın başyazarı Alexa Mousley, elde ettikleri bulguların 20’li yaşların sonundaki bireylerin ergen gibi davrandığını göstermediğini vurguladı. Mousley, bu dönemde yalnızca beynin iletişim yapılarının gelişimini sürdürdüğünü belirterek, “Burada kast edilen, davranış değil, biyolojik bir süreç.” ifadesini kullandı.
Beynin nörolojik evreleri sağlıkla doğrudan ilişkili
Özellikle 66 ve 83 yaşlarındaki geçiş dönemlerinin, yaşa bağlı sağlık sorunlarıyla yakından ilişkili olduğu kaydedildi. Araştırmada, bu yaşlarda beyindeki bağlantı verimliliğinin ve iletişim yollarının zayıfladığı tespit edildi. Bu bozulmaların, Alzheimer ve benzeri nörolojik hastalıkların zeminini oluşturabileceği ifade edildi.
Çalışmanın sonuçları bilim dergisi Nature Communications’ta yayımlandı.
