Afganistan’da bugün ülke genelinde internet ve mobil telefon hizmetleri tamamen durduruldu. Taliban yönetimi, alınan bu kararın gerekçesine dair herhangi bir resmi açıklama yapmadı. Ancak son haftalarda sık sık çevrim içi pornografi ve “ahlaksız faaliyetler” konusunda uyarılarda bulunmaları, yasakla bağlantılı olduğu şeklinde yorumlanıyor. Bu adım, zaten uzun süredir uluslararası kamuoyunun tepkisini çeken kısıtlamalara bir yenisini ekledi.
Taliban’ın Katı Kararları Tepki Topluyor
2021 yılında yeniden iktidara gelen Taliban, özellikle kadınların haklarını ve ifade özgürlüğünü hedef alan uygulamalarıyla dikkat çekiyor. Alınan her yeni yasak, hem Afgan halkını zor durumda bırakıyor hem de dünyada geniş yankı uyandırıyor. Bu yıl içerisinde alınan bazı tartışmalı kararlar, Taliban yönetiminin toplumsal hayatı daraltma politikasını açıkça gözler önüne seriyor.
İnternet Erişimi Tamamen Kesildi
17 Eylül’de ilk adımı atan Taliban, “ahlaksızlıkla mücadele” gerekçesiyle önce kuzeydeki Kunduz, Badahşan, Baghlan, Tahar ve Belh bölgelerinde interneti yasakladı. Başlangıçta cep telefonu üzerinden sağlanan veri hizmetleri serbest bırakılmıştı. Ancak kısa sürede yasak genişletildi ve tüm ülkede internet erişimi tamamen durduruldu. Böylece Afgan halkı hem dünyayla iletişimden koparıldı hem de bilgiye erişim imkânı ciddi şekilde kısıtlandı.
Kadın Yazarların Kitapları Raflardan İndirildi
New York Times’ın haberine göre Taliban, üniversitelerde kadın yazarların eserlerinin kullanılmasına yasak getirdi. Bununla birlikte demokrasi, insan hakları ve kadın çalışmaları gibi konuları içeren toplam 18 ders müfredattan çıkarıldı. Bu uygulama, ülkenin kültürel gelişimini durma noktasına getirirken, kadınların entelektüel üretimine de ağır bir darbe vurdu.
Satranç Oyunu Yasaklandı
Mayıs ayında alınan bir başka karar ise tüm dünyada şaşkınlıkla karşılandı. Taliban, satranç oyununu yasakladığını duyurdu. Gerekçe olarak ise oyunun “kumara yol açabileceği” öne sürüldü. Uluslararası Satranç Federasyonu (FIDE), bu yasağın Afgan satranç oyuncularının gelişimini engelleyeceğini belirterek karara tepki gösterdi. Bin yıllık bir kültürel geleneğin böylesine basit gerekçelerle yasaklanması, Afganistan’daki kültürel hayatın nasıl daraltıldığının çarpıcı bir örneği oldu.
Kadın Sağlık Çalışanlarına Yeni Engel
Afganistan’da kadınların çalışma hakkı zaten büyük ölçüde sınırlandırılmışken, sağlık alanında da benzer engeller getirildi. Dünya Sağlık Örgütü, Taliban’a çağrı yaparak kadın sağlık çalışanlarının erkek refakatçi olmadan seyahat edebilmesine izin verilmesini istedi. Bu talep özellikle geçtiğimiz haftalarda yaşanan ve 2 bin 200 kişinin ölümüne yol açan büyük depremler sonrası kritik önem taşıyordu. Çünkü kadın sağlıkçılar, erkeklerin girmekte zorlandığı alanlarda kadın hastalara hizmet ulaştırmada hayati rol oynuyor. Ancak Taliban yönetimi bu çağrıya kayıtsız kaldı.
