ABD Başkanı Donald Trump, ikinci döneminde de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ile yolları ayırma kararı aldı. ABD Dışişleri Bakanlığı, çekilme kararının UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay’a resmen bildirildiğini açıkladı. Kararın 31 Aralık 2026’da yürürlüğe girmesi bekleniyor.
“Ulusal Çıkarlarımıza Uygun Değil”
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Trump yönetiminin kararının nedenleri açık bir dille sıralandı:
“UNESCO'ya katılımın devam etmesi, ABD'nin ulusal çıkarlarına uygun değildir. UNESCO, bölücü sosyal ve kültürel sorunları ilerletmek için çalışıyor ve 'Önce Amerika' dış politikamızla çelişen küreselci, ideolojik bir uluslararası kalkınma gündemi olan BM'nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine aşırı odaklanmayı sürdürüyor. UNESCO'nun 'Filistin devletini' Üye Devlet olarak kabul etme kararı son derece sorunludur, ABD politikasına aykırıdır ve örgüt içinde İsrail aleyhindeki söylemlerin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur.”
UNESCO'dan Tepki: “Çok Taraflılığa Aykırı”
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, kararı üzüntüyle karşıladıklarını belirtti:
“Bu karar çok taraflılığın temel ilkelerine aykırıdır ve her şeyden önce ABD'deki çok sayıda ortağımızı etkileyebilir. Bunlar arasında Dünya Miras Listesi'ne alınmak, Yaratıcı Şehir statüsü kazanmak isteyen topluluklar ve üniversiteler yer almaktadır. Ne kadar üzücü olsa da bu duyuru bekleniyordu ve UNESCO buna hazırlıklıydı.”
Trump Daha Önce de Geri Çekilmişti
Donald Trump, 2017 yılında da UNESCO, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi gibi uluslararası kurumlardan ABD’yi çekme kararı almış, ayrıca iklim anlaşmalarından ve İran nükleer anlaşmasından da çıkmıştı.
Ancak Trump’ın ardından başkanlık koltuğunu devralan Joe Biden, göreve gelir gelmez bu kararları tersine çevirmiş ve ABD’yi yeniden UNESCO, DSÖ ve Paris İklim Anlaşması’na dâhil etmişti.
ABD Bütçede Azalan Etkisine Rağmen Hâlâ Kritik Bir Paya Sahip
Merkezi Paris’te bulunan ve 194 üyesi bulunan UNESCO’nun toplam bütçesinin yaklaşık yüzde 8’i hâlen ABD tarafından karşılanıyor. Bu oran, Trump’ın ilk çekilme kararını aldığı dönemde yüzde 20 seviyesindeydi.
UNESCO’ya yönelik fonlarını 2011 yılında kesen İsrail ise, 2019 yılında örgütten tamamen ayrılmıştı.
