Gümrük Vergisi, devletin büyük bir vergi kaynağı olmak üzere ticaret ürünlerinin ülkeye giriş ve çıkışlarında alınan vergidir. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun içinde Gümrük Vergisi alınacak tüm ürünlerin oranları ayrı ayrı belirtilmiştir. Gümrük Vergisi oranları ürünlerin bedellerine göre değişiklik göstermektedir. Bu oranlar ürünün kategorisi, ürün içeriği ve ürün bedeline göre belirlenmektedir. Gümrük vergileri, tebliğ numarası ile Gümrük Saymanlık Müdürlüğü'ne veya anlaşmalı kamu bankalarına ödenmektedir. Gümrük Genel Tebliği’ne göre posta veya hızlı kargo yolu ile gelen gönderilerin vergileri ise gönderiyi getiren operatörlere ödenmektedir. Kara yolu taşımacılık aracılığıyla kargo ulaştırma yöntemlerinden en çok komşu ülkeler yararlanmaktadır. Bulgaristan taşımacılık firmaları da bu ülkelerden biridir.
Gümrük Vergisi Oranları Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Birçok kriteri bulunan gümrük vergisinde, yürürlükte hangi vergi oranı var ise ticareti yapılan malın gümrük vergisi oranı da ona göre hesaplanmaktadır. Bu hesaplama İthalatta Mal Bedeli + Uluslararası Taşıma Bedeli + Sigorta şeklinde yapılmaktadır, buna CIF Kıymet bedeli denir. Gümrük vergisi oranlarında 1 Mart 2022 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Kararı ile değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişiklikten sonra gümrük vergisi oranları, AB ülkesi olmayan ülkelerden gelen ve değeri 150 Euro ve altı ürünler için %30’dur. AB ülkelerinden doğrudan gelen ürünler için ise bu oran %18’dir. İthalatı yapılan ürünlere birden fazla uygulanan vergi çeşitleri vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Gümrük Vergisi
- İlave Gümrük Vergisi
İlave gümrük vergisi, alınacak olan gümrük vergisine ek olarak alınan vergi çeşididir. Bu ek verginin sebebi ise ithal olarak ülkeye gelen düşük fiyatlı ürünlerin yerli üreticileri zor durumda bırakmasını engellemektir.
- Katma Değer Vergisi
KDV, bir ürünün veya verilmiş olan hizmetin alıcısına ulaşıncaya kadar geçen zamandaki değer artışı olarak da tanımlanmaktadır.
- Özel Tüketim Vergisi
ÖTV lüks araçlar, beyaz eşya, sigara gibi ürünlerden alınan vergilerdir. Devlet hazinesinin en önemli ve büyük gelir kaynaklarından biridir.
- Dampinge Karşı Vergi - Telafi Edici Vergi
Damping, bir ürünün yurt dışında yurt içinde satılıyor olduğu fiyattan daha ucuza satılması olarak tanımlanabilir. İthalatın yerli üretime zarar vermesi ve piyasanın dengesinin bozulmasını engellemek için kullanılan bir vergi türüdür.
- Tek ve Maktu Vergi
Kişisel eşya listesinde bakanlık tarafından belirtilmiş olan eşyalar dışındaki eşyalar için alınan vergidir.
Gelen eşyaların brüt ağırlığı 30 kilogramı geçmemelidir.
- Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi
Devletin kişilere ya da kurumlara mal, para veya hizmet şeklinde yaptığı karşılıksız yardımlardır.
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
Krediler veya vadeli ithalatlar üzerinden alınan fondur. Bankalar, finansman hizmeti sunan şirketler ve vadeli ithalat yapan kişiler kaynak kullanımını destekleme fonuna dahildir.
- Tütün Fonu
Yerli tütünün desteklenmesi amacıyla 1986 yılında kurulmuş olan bir fondur. Fakat 2019 yılında bu fon tamamen kaldırılmıştır.
- Toplu Konut Fonu
Yerli üreticinin korunması ve ithalat sırasında oluşabilecek vergi kaybının önlenmesini amaçlar.
- Çevre Katkı Payı
Çevre kirliliğinin önlenmesi için bakanlık tarafından belirlenmiş olan ürünlerden alınmaktadır.
- TRT Bandrol Ücreti
TRT bandrol ücretleri, TRT yayını kullanan radyo, televizyon, video gibi cihazlar için alınmaktadır.
- Ek Mali yükümlülük
AB ülkesi olmayan ülkelerde üretilmiş olan ürünlerde yaşanabilecek vergi kayıplarını önlemek için alınır.
İnceleme, analiz veya test etmek için getirilen eşyalar Gümrük Kanunu vergisinden muaf sayılırlar, ülkemize tıbbi araştırma amacıyla getirilen biyolojik materyaller de muaf olan eşyalara dahildir. Milli savunma ve iç güvenlik kapsamı içerisinde serbest dolaşıma sokulmuş olan motorlu araçlarında tescil tarihinin üzerinden 10 yıl geçtiyse gümrük vergisinden muaf sayılmaktadırlar. Karayolu, deniz yolu ve hava yolu kullanılarak her gün binlerce mal ve yük Türkiye gümrüklerinden giriş yapmaya çalışmaktadır. Bu yöntemlerden en kârlısı, düşük maliyetlerinden ve büyük miktarda ürünleri uzun mesafe taşıyabilmesinden dolayı Parsiyel Taşımacılıktır.
