Ayrıldığı sevgilisinin hatıralarını sildiren bir adamın hikayesini konu alan "Sil Baştan" (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) filmi, bilimsel bir gerçekliğe dönüşüyor. Araştırmacılar, travmatik anıları zayıflatmak ve olumsuz hatıraların zihinsel etkilerini azaltmak için umut vadeden bir yöntem geliştirdi.
Uluslararası bir araştırma ekibi tarafından yürütülen çalışmada, olumsuz anıları olumlu hatıralarla karıştırarak zayıflatma hedeflendi. Bu yöntem, travmatik anıları hafifletmek için olumlu görsellerin ve duygusal uyaranların kullanılması temeline dayanıyor.
Araştırma, iki aşamada gerçekleştirildi:
- Olumsuz ve Olumlu Görsellerle İlişkilendirme: Katılımcılar, olumsuz görseller (ör. tehlikeli hayvanlar veya yaralanma sahneleri) ile anlamsız kelimeleri ilişkilendirme eğitimi aldı.
- Olumlu Yeniden Kodlama: Olumsuz görsellerle ilişkilendirilmiş kelimelerin bir kısmı, ertesi gün olumlu görseller (ör. gülen çocuklar veya sakin manzaralar) ile yeniden ilişkilendirildi.
Hafızayı pekiştirmek ve yeniden kodlama etkisini güçlendirmek için, araştırmacılar katılımcılara uyku sırasında hafıza ipuçları uyguladı. NREM (hızlı göz hareketi olmayan) uyku fazında, kelimelerin ses kayıtları çalındı ve bu süreçte beyin aktiviteleri EEG cihazı ile izlendi.
Araştırmacılar, beyin aktivitelerinde theta dalgası adı verilen bir artış tespit etti. Theta dalgaları, duygusal hafıza işleme ile ilişkili ve olumlu görsellere yönelik müdahalelerde daha güçlü bir tepki gösterdi.
Deney sonrası yapılan anketlerde, katılımcıların olumsuz anılarla ilişkilendirilmiş kelimeleri hatırlamada daha az başarılı oldukları görüldü. Bu kelimelerle ilişkili olumlu anılar ise daha sık hatırlandı ve olumlu bir duygusal bakış açısıyla değerlendirildi.
Araştırmanın bulguları, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve benzeri rahatsızlıklar için yeni tedavi yaklaşımlarını gündeme getiriyor. Araştırma ekibinden yapılan açıklamada, “İnvazif olmayan uyku müdahalesi, olumsuz hatıraları ve duygusal tepkileri değiştirme potansiyeline sahip” ifadelerine yer verildi.
