Erzurum Kongresi, 105 yıl önce Atatürk'ün önderliğinde ulusal egemenliğin sağlanmasına karar verilen ve Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı ilk kongre olarak tarihimizde önemli bir yer tutuyor. Peki, Erzurum Kongresi'nin anlamı ve önemi nedir? Bu kongrede hangi kararlar alındı?
Erzurum Kongresi’nin Anlamı ve Önemi
Erzurum Kongresi, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının önderliğinde 23 Temmuz 1919'da toplandı. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, emperyalist güçlerin işgali altındaydı ve vatan toprakları paylaşılmaya çalışılıyordu. Erzurum Kongresi, bu zorlu dönemde Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atılmasını sağlayarak bağımsızlık mücadelesinde önemli bir dönüm noktası oldu.
Kongre, ulusal egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilen ilk toplantı olması açısından büyük önem taşıyor. Doğu vilayetlerinden Erzurum, Sivas, Van, Bitlis, Diyarbakır ve Elazığ'a yönelik Ermeni tehlikesi ve kurulmak istenen Ermenistan'a tepki, ayrıca Trabzon vilayetinde Rum Pontus iddialarına karşı alınan tedbirler, kongrenin toplanmasında etkili oldu. Bölgesel bir kongre olmasına rağmen, alınan kararlar tüm yurdu ilgilendiren nitelikteydi.
Erzurum Kongresi, hiçbir baskı ve yönlendirme olmadan Türk milletinin kendi hür iradesiyle aldığı milli bir kararın hayata geçirilmesiyle Türk milletinin var olduğunu ve var olmaya devam edeceğini gösterdi.
Erzurum Kongresi'nde Alınan Kararlar
Erzurum Kongresi'nde yoğun çalışmalar sonucunda alınan ve bugünlere de ışık tutan kararlar şöyle sıralanabilir:
- Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.
- Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekun kendisini savunacak ve direnecektir.
- Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri milli kongrece seçilecektir.
- Kongre toplanmamışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
- Kuvayımilliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.
- Hristiyan azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
- Manda ve himaye kabul edilemez.
- Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.
Bu kararlar, Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı kongrede alındı ve milletimizin bağımsızlık mücadelesinin rotasını çizdi.
Erzurum Kongresi’nin Tarihe Etkisi
Erzurum Kongresi, ulusal bağımsızlık mücadelesinin ateşlendiği, milletin egemenliğinin ve bağımsızlığının vurgulandığı bir dönüm noktasıdır. Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, bu kongrede aldıkları kararlarla Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin temel taşlarını döşemişlerdir. Kongre, Türk milletinin kendi kaderini tayin etme iradesinin en güçlü göstergelerinden biri olmuştur.
Erzurum Kongresi’nin 105. yıldönümünde, bu önemli olayın hatırlanması ve genç nesillere aktarılması, milli bilincin diri tutulması açısından büyük önem taşımaktadır.
