İnsanlık her dönemde kendini bilen, hak ve hakikatten haberdar olan güzel gönüllü, irfan ve kemal sahibi kamiller yetiştirmiştir.
Bu güzel insanlardan birisi de Hacı Bayram-ı velidir.
Hakikat arayıcılarına asırların ötesinden:
'' Bilmek istersen seni Geç canından bul anı
Can içre ara canı Sen seni bil sen seni''.
diyerek, hakikatin adresini veren bir kamil insandır Hacı Bayram-ı Veli. O, Ahmed Yesevi, Yunus Emre, Somuncu baba gibi erenlerin izinden yürüyen, ehli beyt sevgisiyle dolu, fütüvvet ehli büyük bir gönül eridir.
Ondört ve Onbeşinci asırlarda Ankarada yaşayan, Hacı Bayramı Veli, dönemin önemli şahsiyetlerinden dir.
Oldukca etkileyici sohbetleri, vasıtasıyla toplumun hemen her kesimiylen bağ kurmuş, ve onların gönüllerine hitap etmiştir.
Hacı Bayram-ı Veliye göre tasavvufi eğitimmin temel şartı gönülde Allah sevgisinden bir sevgiye yer vermemektir.
Böyle bir sevginin olmasıda öncelikle dünyevi olan şeylere
lben bağlanmamaktan, mal, mülk, makam sevgisi ve şöhret arzusu gibi, tutkuları yenmekten
geçer.
Ancak bu tür süfli isteklerden arınmış bir kalpte ilahi sevgi ortaya çıkar.
Çünkü gönül Hakka, duyulan sevginin yeridir, onu canan için hazırlamak gerekir.
Allah, sizigüçsüz olarak yaratan, sonra sonra güçsüzlüğün ardından bir güç veren, sonra gücünün ardından bir güçsüzlük ve yaşlılık verendir. O, dilediğini yaratır.
O, hakkıyla bilendir, hakkıyla kudret sahibidir. (Rum; 30/ 54).
