HUZEYFE bin Yeman,

Efendimizin sırdaşıdır.Resulullah, münafıklarla ilgili bütün sırları ona söylemiştir.Hz.Ömer, Huzeyfe'yi yakından takip ederek, onun kılmadığı cenaze namazlarına katılmamıştır. Sahabelerin önde gelenlerindendir.

Ensardandır. Künyesi; ''Ebu Abdullah Huzeyfe bin Hisl Huseyl bin Cabir şeklindedir.''

Huzeyfe Medine'de doğdu. Babası Hisl bin Cabir, annesi de Rebab bint Ka'b'dır. Baba oğul Bedir Savaşı'ndan önce Müslüman oldular. Ancak, Bedir Savaşı'na katılamadılar. Çünkü, savaşa katılmak üzere yola çıkarken Müşrikler tarafından yakalandılar. Peygamber Efendimizin yanında savaşa katılmayacaklarına dair söz vermek zorunda kaldılar. Çünkü, ancak böyle bir söz vermeleri halinde serbest kalabileceklerdi. Peygamber Efendimizin yanına varınca durumu anlattılar.Buna rağmen, sırf verdikleri sözleri tutmalarını sağlamak gayesiyle, Peygamber Efendimiz savaşa katılmalarına izin vermedi. Böylece sözleri yerine gelmiş oldu.

Huzeyfe, Bedir Savaşı dışında kalan diğerlerinin hemen hepsine katıldı. Kendisi Uhud seferine çıkarken, babasını geride kalan insanlara bakması ve biraz da yaşlı olmasından ötürü ordu ile birlikte götürmedi. Ancak babası, Allah yolunda cihada katılmak arzusu ve Uhud'dan gelen haberlerin de etkisiyle daha fazla dayanamayarak savaş meydanına hareket etti. Savaşa katıldıktan sonra hiç farkına varmadan Müşriklerin arasına karıştı. Akabinde yanlışlıkla müşrik zannedilerek, Müslümanlar tarafından şehit edildi. Huzeyfe, büyük bir acıyla sarsılmasına rağmen, yapılanın bir yanlışlık olduğunu düşünerek teselli bulmaya çalıştı. Peygamber Efendimiz, kendisine diyet ödenmesini teklif ettiyse de kabul etmedi. Kendisine ödenmek istenenleri fakir Müslümanlara bağışladı.

Hendek Savaşı'na katılan Huzeyfe'ye, Peygamberimiz tarafından düşman hakkında bilgi toplama görevi verildi. Huzeyfe, aldığı duanın etkisiyle, kendisine verilen vazifeyi yerine getirirken, olumsuz hiçbir şeyden etkilenmediğini belirtmiştir. (Sahabeler Ans.).

Huzeyfe, örnek davranışlarıyla gönüllerde taht kurdu. Peygamber Efendimizin duasına mazhar oldu. Huzeyfe, Peygamber Efendimizin katipliğini de yaptı. Kendisine zekatla ilgilenme görevi verildi. Bu görevle bağlantılı olarak Ezd kabilesinin zekatını toplama işi ona verildi. Bu amaçla Deba'ya hareket etmeden evvel, Peygamber Efendimiz, zekatın esaslarını ihtiva eden bir mektubu kendisine verdi.

Peygamber Efendimiz, bir defasında, "Benden sonra size bir şahsı halife tayin edebilirim, fakat siz ona itaat etmezseniz azaba çarpılırsınız. Ancak, Huzeyfe ne söylerse onu tasdik edin, söylediklerini kabul edin" (Sahabeler Ans.) şeklinde buyurdu. Diğer taraftan sır saklaması ile meşhur oldu.

Bu sebeple Efendimize sırdaş oldu. Efendimiz, ileride meydana gelecek hadiseler ve Müslümanlar arasında gizlenen münafıklarla ilgili bilgileri ona anlattı. Bu konular ile ilgili olarak kendisinden başka hiç kimsenin bilgi sahibi olmadığını, Hz. Ömer ve Hz. Ali açık bir şekilde beyan ettiler.

Hz. Ömer, işte bu özelliklerinden dolayı Huzeyfe'yi yakından takip etti.

Fitneler ve münafıklar konusunda sürekli düşüncelerine başvurdu. Özellikle cenaze namazlarında onun olup olmadığına dikkat etti. Gittiği cenaze namazında eğer Huzeyfe yoksa, o da namaza katılmadı.Kendi halifeliği sırasında valileri arasında münafıkların olup olmadığını ısrarla Huzeyfe'ye sordu. Huzeyfe, bir kişinin olduğunu ancak, ismini veremeyeceğini bildirdi. Hz. Ömer, bilahare yaptığı tahkikat sonunda münafık olanı tespit ederek görevden aldı.

Huzeyfe, Şakk-ı Kamer mucizesine şahit olan ve bu mucizeyi nakleden sahabelerden biriydi. Şahit olduğu bir başka mucize ise, kendisinin ve Ebu Hüreyre'nin de aralarında bulundu sahabelere Peygamber Efendimizin; "Cehennemde birinizin dişi Uhud Dağından daha büyük olacak" ihbarıdır. Ebu Hüreyre, o heyetten birinin Yemâme Harbinde Müseylime tarafında bulunup mürted olarak katledildiğini ve ihbar-ı Nebevînin doğru çıktığını beyan etmiştir. (Mektubat)

Hz. Ömer halife seçildikten sonra, Huzeyfe'yi Medain'e vali olarak tayin etti. Halifenin kuralı gereği, vali yerine ulaştığında kendisine ne kadar maaş verilmesini istediği sorulmaktaydı. Huzeyfe de tayin edildikten sonra, Medain şehrine merkebinin sırtında girdi. Halk, kural gereği ne kadar maaş istediğini kendisine sordular. O da, sadece kendisi için doyacak kadar yiyecek ve merkebi için de yem istedi. Hz. Ömer, vali olduktan sonra da sade bir şekilde yaşamaya devam ettiğini görünce çok sevindi. Huzeyfe, Medain şehrinde bulunduğu süre zarfında şehrin imarı için büyük çaba sarf etti. Bu arada Nihavend Savaşına katıldı. Bu savaşta İslam Ordusunun başında Numan bin Mukarrin bulunmaktaydı. Komutan şehit oldu. Bunun üzerine Huzeyfe kumandanlığı eline aldı. Hücuma geçerek düşmanı teslim almak zorunda bıraktı. Bilahare Hemedan, Rey ve Dinever şehirlerini fethetti.

Huzeyfe, Hz. Ali'nin halife seçilmesinden kısa bir süre sonra 656 yılında Medain'de Hakk'ın rahmetine kavuştu.

Huzeyfe, öğrendiklerini çevresine aktarma konusunda büyük gayret sarf etti. Özellikle fitneden sakınılması konusunda ısrarla ikazlarda bulundu.

Kendisine fitnenin çok olduğu yerlerin nereler olduğu sorulduğunda; "İdarecilerin kapılarıdır. Sizden biriniz bir idarecinin huzuruna girer, yalanı tevil ederek tasdik eder, onda bulunmayan şeyleri de ona mal ederek anlatır." cevabını vermiştir.