Amerika Birleşik Devletleri'nin Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda bulunan Marcus Aurelius heykeli, uzun süren bilimsel ve hukuki çalışmaların ardından Türkiye’ye iade ediliyor. Antik çağın en nadide bronz eserlerinden biri olarak kabul edilen bu heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u bir filozof olarak tasvir etmesiyle sanat dünyasında büyük önem taşıyor.
Boubon Antik Kenti’nden Kaçırılan Tarihi Eser Türkiye’ye Dönüyor
Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllara tarihlendirilen Marcus Aurelius heykeli, 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılar sırasında yurt dışına kaçırıldı. Anadolu’nun kültürel mirasına ait bu eser, yıllarca el değiştirdikten sonra ABD’nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edildi.
Prof. Dr. Jale İnan öncülüğünde yapılan araştırmalar, Boubon Antik Kenti'nden kaçırılan birçok eserin izini sürerek konuyu gündeme getirmişti. Ancak Marcus Aurelius heykelinin iadesi için hukuki süreç, ancak 2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) iş birliğiyle hız kazandı.
Bu kapsamda, Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla'ya ait heykellerin de içinde bulunduğu birçok Boubon kökenli eser Türkiye’ye geri kazandırıldı. Marcus Aurelius heykelinin kökeniyle ilgili güçlü bilimsel kanıtların sunulmasının ardından, eserin Türkiye'ye iadesi kesinleşti.
Heykelin Kökeni Bilimsel Kanıtlarla Ortaya Kondu
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uzun yıllardır yürüttüğü çalışmalar sonucunda, Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti'ne ait olduğu net bir şekilde ortaya kondu.
- Arşiv belgeleri, akademik araştırmalar ve kazı çalışmaları, heykelin Boubon’daki Sebasteion yapısına ait olduğunu kanıtladı.
- Kaçak kazılarla ilgili bilgi sahibi olan görgü tanıklarının ifadeleri, bilimsel verileri destekledi.
- Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi, Türkiye’nin iade talebini haklı bularak Cleveland Sanat Müzesi'ndeki heykele el konulmasına karar verdi.
Müzenin İtirazı Çürütüldü: Türkiye Haklı Bulundu
Cleveland Sanat Müzesi, el koyma kararına karşı Ekim 2023’te mahkemeye başvurdu ve heykelin kökeninin kesin olmadığı yönünde itiraz etti. Ancak, Türkiye’nin sunduğu bilimsel deliller, müzenin iddialarını çürüttü.
Bakanlık, Cleveland Sanat Müzesi’nin bilimsel analiz çalışmaları yapma talebini olumlu karşıladı. 2024 yılının Mayıs ayında, Bakanlık uzmanlarının gözetiminde heykelin silikon ayak kalıbı alındı ve Boubon Antik Kenti'ndeki bronz heykel kaideleriyle birebir uyumlu olduğu tespit edildi.
Ayrıca, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında yapılan tarafsız analizler, heykelin Boubon Antik Kenti’nde uzun yıllar gömülü kaldığını kesin olarak ortaya koydu.
Bu güçlü bilimsel kanıtların ardından, Cleveland Sanat Müzesi Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesini kabul etti. Manhattan Bölge Savcılığı, eserin Türkiye’ye dönüş kararını resmen bildirdi.
Türkiye Kültürel Miras Mücadelesinde Örnek Bir Başarıya İmza Attı
Türkiye, bu zaferle sadece kendi kültürel mirasını koruma yolunda önemli bir adım atmakla kalmadı, aynı zamanda tarihî eser kaçakçılığına karşı yürütülen uluslararası mücadelede de büyük bir başarıya imza attı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt dışına kaçırılan eserleri diplomatik, hukuki ve bilimsel yollarla geri getirme çalışmalarını kararlılıkla sürdürüyor. Marcus Aurelius heykelinin iadesi, bu mücadelenin en önemli dönüm noktalarından biri olarak tarihe geçti.
