Tokat’ın Niksar ilçesinde, geleneksel el sanatlarını yaşatmaya çalışan 65 yaşındaki Cemil Kuru, yarım asırdır el emeğiyle yayık, fırın küreği ve yer sofrası üretiyor. Çocuk yaşlarda başladığı bu meslek, onun için yalnızca bir geçim kaynağı değil, aynı zamanda yok olmaya yüz tutmuş bir geleneğin son temsilciliği anlamına geliyor.
Niksar’ın İsmetpaşa Mahallesi’nde bulunan küçük atölyesinde, yılların deneyimiyle üretim yapan Cemil Usta, bölgedeki son yayık ustası olarak biliniyor. Günümüzde sanayileşme ve modern mutfak eşyalarının yaygınlaşmasıyla yayık kullanımı azalmış olsa da, hala bu geleneksel ürüne ilgi duyanlar var. Özellikle yaylaya çıkan köylüler ve otantik işletmeler yayık siparişleri vermeye devam ediyor.
Yayık Ustası Olmak Sabır ve Emek İster
Cemil Kuru’nun ürettiği yayıklar, tamamen el işçiliğiyle hazırlanıyor. Önce uygun ağaçlar seçiliyor, ardından özenle kesilip kalıplara yerleştiriliyor. Çemberle birleştirilen yayıklar son aşamada zımparalanarak kullanıma hazır hale getiriliyor. Aynı titizlikle fırın kürekleri ve yer sofraları da üreten Cemil Usta, mesleğini sabır ve büyük bir özveriyle icra ediyor.
Ancak geleneksel zanaatkarların en büyük sorunu olan çırak yetiştirememe sıkıntısını o da yaşıyor. Bu zorlu mesleği devam ettirmek isteyen gençler olmadığı için, Tokat bölgesinde yayık yapımının son temsilcisi olduğunu vurguluyor.
"Bu İş Sülaleden Geliyor"
Sanatını babasından öğrenen Cemil Usta, mesleğine duyduğu bağlılığı şu sözlerle dile getiriyor:
"Bizim sülaleden geliyor bu iş, babamdan öğrendim. 50 seneye yakın bir süredir yayık üretiyorum. Ancak bu el sanatına ilgi giderek azalıyor. Çırak yetişmiyor, gençler bu mesleğe yönelmiyor. Tokat bölgesinde benden sonra bu işi yapan olmayacak. Biz son nesiliz."
Onun bu sözleri, geleneksel mesleklerin modern çağda nasıl yok olmaya başladığını gösteriyor. Günümüzde seri üretimle üretilen plastik ve çelik mutfak eşyalarının yaygınlaşması, el yapımı ahşap ürünlere olan ilgiyi azalttı. Ancak hala yayık kullanan yaylacılar ve doğal üretim yapan işletmeler bu kültürü yaşatmaya çalışıyor.
Kaybolmaya Yüz Tutmuş Zanaatlere Destek Şart
Geleneksel el sanatlarının unutulmaması için desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Cemil Usta, ustalık gerektiren mesleklerin korunması için teşviklerin artırılması gerektiğini belirtiyor. Kültürel mirasımızın bir parçası olan bu zanaatların yaşatılması, geçmişten gelen ustalık bilgisinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır.
Bu mesleklerin kaybolmasını önlemek için meslek kursları, çıraklık teşvikleri ve devlet destekli projeler gibi çözümler geliştirilebilir. Cemil Kuru’nun hikayesi, Anadolu’nun birçok köşesinde unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarının son temsilcilerinin mücadelesini gözler önüne seriyor.
