İSTANBUL (A.A)- Doğaya en az karbon salan ve bu özelliğiyle küresel ısınmaya en az katkı sunan ulaşım aracı olan bisiklet, sağlık için faydası ve güvenli olmasıyla da uzmanlar tarafından tavsiye ediliyor.
İnsan ve doğa dostu bisikletin kullanımını teşvik etmek amacıyla Birleşmiş Milletler, 2018'in nisan ayında aldığı bir kararla 3 Haziran'ı Dünya Bisiklet Günü ilan etti.
Bisiklet ve diğer ulaşım araçlarının doğaya saldığı karbon emisyonları hakkında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Uluslararası Hava Kirliliğini Önleme ve Çevre Koruma Birliği Başkanı Prof. Dr. Selahattin İncecik, 2050 yılı "Net Sıfır Emisyon Senaryosu" için ulaşım sektöründe beklenen büyümeye karşı karbon emisyonlarının 2030 yılına kadar yüzde 20 düşmesi gerektiğini belirtti.
Hedefin başarılması için en az karbon yoğun seyahat seçeneklerine geçişi teşvik edecek politikalara ve tüm ulaşım modellerinde karbon yoğunluğunu azaltmak için operasyonel ve teknik enerji verimliliği sağlayacak önlemlere ihtiyaç olduğunu vurgulayan İncecik, "Henüz düşük karbon teknolojilerine sahip olmadığımız için denizcilik ve havacılıktan kaynaklanan emisyonlar, seviyelerini korumaya devam edecek. Bu nedenle en başta karayolu olmak üzere sıfır emisyonlu araçları destekleyecek altyapının kurulmasını hızlandırmak için daha güçlü politikalara ihtiyaç var." dedi.
Prof. Dr. İncecik, bütün dünyada her yıl yaklaşık 35 milyar ton civarında karbondioksit üretildiğine dikkati çekerek bu sayının sektörlere dağılımı hakkında şu bilgileri verdi:
"Enerji yani elektrik, ısı ve ulaşım yüzde 73, 2, doğrudan endüstriyel prosesler yüzde 5, 2, tarım, ormancılık ve arazi kullanımı yüzde 18, 4 ve atıklar yüzde 3, 2'sini oluşturuyor. Ulaşımın enerji içindeki payı yüzde 16, 2. Ulaştırma, tüm sektörler arasında fosil yakıtlara en fazla bağımlı olan sektör. Küresel ulaşım sektörü 2020 yılında yaklaşık 7, 3 milyar ton karbondioksit emisyonu üretti. Binek otomobiller, küresel ulaşım emisyonlarının yüzde 41'ini oluşturan en büyük emisyon kaynağı. Bunu, ağır ve orta tonajlı araçlar yüzde 22 ile, denizcilik 11 ile, havacılık yüzde 8 ile ve hafif ticari araçlar yüzde 5 ile izliyor."
Önümüzdeki yıllarda yolcu ve kargo taşımacılığı talebinin hızla artmaya devam etmesinin beklendiğini bununla birlikte 'Net Sıfır Emisyon Senaryosu'nda, ulaşım sektörü emisyonlarının 2030'a kadar 5, 7 milyar ton düşmesi gerektiğini anlatan İncecik, "Düşük karbonlu yakıtların harmanlanmasını destekleyen politikalar, ağır karayolu taşımacılığının, havacılığın ve deniz taşımacılığının karbondan arındırılması için kritik öneme sahip. TÜİK verilerine göre Türkiye'de 2022 yılında toplam araç sayısı ocak ayı itibariyle 25.3 milyona erişirken bunun yüzde 54'ünü yani 13.8 milyonunu binek otomobiller oluşturuyor. Toplam araçların yüzde 4, 1'i, sayıları 1 milyon civarındaki kamyon ve otobüslerden oluşmaktadır. 28 Avrupa Birliği ülkesinde ise bu rakam 7 milyondur." dedi.
Dünyada bisiklet kullanımı
Ulaşım araçlarının saldığı karbon emisyonlarıyla ilgili rakamlar paylaşan İncecik, "Araçların yolcu kapasitelerine göre hesaplandığında bir yolcu, doğaya, bisikletle kilometre başına ortalama 16 gram, motosikletle 72 gram, otomobille 55 gram, otobüsle 68 gram ve uçakla 285 gram karbondioksit salıyor" diye konuştu.
Karbon emisyonunu azaltmak için önerilen bisiklet kullanımının pandemiyle birlikte yeniden ön plana çıktığını hatırlatan İncecik, dünyadaki bisiklet sayısının 1 milyar civarında olduğuna, bunların yarısına yakınının Çin'de bulunduğuna değinerek şunları söyledi:
"Avrupa'da 22 milyon civarında bisiklet belirlenmiş. Konutların yaklaşık yüzde 25'inde bir bisiklet bulunuyor. Dünya genelinde en çok bisiklet kullanılan 10 ülkenin 8’i Avrupa kıtasında yer alıyor. Dünyada bisiklet kullanımında ilk sırada Hollanda yer alırken, nüfusunun yüzde 99, 1’i bisiklet kullanıyor. Hollanda'yı, yüzde 80 ile Danimarka, yüzde 76 ile Almanya takip ediyor. Çin'de ise bu oran yüzde 37."
Türkiye Bisiklet Federasyonu'na göre Türkiye'de düzenli bisiklet kullanan kişi sayısının 2.5 milyon civarında olduğunu bildiren İncecik, Türkiye'de en fazla bisiklet yoluna sahip ilin de 550 kilometre ile Konya olduğunu belirtti.
