İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile geçtiğimiz Eylül ayında imzalanan ve taraflar arasındaki teknik işbirliğini yeniden başlatmayı öngören Kahire Anlaşması’nı resmen feshetti. Karar, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, İran’a karşı IAEA Yönetim Kurulu’na sunduğu yeni karar tasarısının ardından alındı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, yaptığı açıklamada, anlaşmanın artık geçerliliğinin kalmadığını belirtti ve bu kararın, Ajans Başkanı Rafael Mariano Grossi’ye resmi mektupla bildirildiğini duyurdu.
"IAEA'nın Tarafsızlığı Zedelenmiştir"
Arakçi, Batılı ülkelerin İran’a yönelik adımlarını sert bir dille eleştirerek, “İngiltere, Fransa ve Almanya’nın IAEA Yönetim Kurulu’na sunduğu karar tasarısı, İran’ın iyi niyetini göz ardı etmiştir. Bu tavır, Ajans’ın tarafsızlığına ve bağımsızlığına da ciddi zarar vermektedir” ifadelerini kullandı.
Tahran yönetimi, söz konusu üç Avrupa ülkesinin yanı sıra ABD’yi de süreci provoke etmekle suçlarken, bu adımların IAEA ile İran arasında sürdürülmeye çalışılan teknik işbirliği sürecini sekteye uğrattığını savundu.
BM Yaptırımlarına Giden Yol ve Anlaşmanın Geçersizliği
İran Dışişleri yetkilileri, Batılı ülkelerin Ağustos ayında Tahran’a yönelik Birleşmiş Milletler yaptırımlarını yeniden başlatma sürecini tetiklediğini, bu durumun ardından IAEA ile yapılan Eylül ayı anlaşmasının meşruiyetini yitirdiğini ileri sürdü.
Abbas Arakçi, konuyla ilgili açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Anlaşma, karşılıklı güvene dayalı bir zeminde imzalanmıştı. Ancak son gelişmeler, bu zeminin ortadan kalktığını göstermektedir. IAEA’ya gönderilen resmi mektupta, söz konusu mutabakatın geçerli olmadığı ve İran tarafından resmen feshedildiği ifade edilmiştir.”
Uluslararası Gözler Tahran’ın Üzerinde
İran’ın bu hamlesi, nükleer programıyla ilgili yeniden artan endişeleri de beraberinde getirdi. Uluslararası toplum, özellikle 2015 tarihli Nükleer Anlaşma'nın (JCPOA) çökmesinden sonra İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetleriyle ilgili şeffaflığını kaybettiğini öne sürüyordu.
Son gelişmelerin ardından, önümüzdeki günlerde hem IAEA’nın vereceği yanıt hem de Batı dünyasının İran’a yönelik alacağı yeni pozisyonlar yakından izlenecek.
