Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı Tamamlayıcı Emeklilik Sigortası (TES) sistemi, hem mevcut kıdem tazminatı haklarını güvence altına alıyor hem de çalışanlara emeklilikte ek gelir sağlamayı amaçlıyor. Uzun süredir tartışma konusu olan kıdem davalarının da bu düzenleme ile son bulması hedefleniyor.
Kıdem Hakkı Korunacak, Davalar Bitecek
Orta Vadeli Program’da da yer alan TES modeli ile işçilerin kazanılmış kıdem hakları korunacak. İstifa eden çalışanlar da kıdem tazminatı alabilecek, böylece yıllardır süren dava süreçleri sona erecek.
1 Ocak 2022 sonrası işten ayrılan çalışanlar, geçmişe dönük kıdem haklarını da kazanabilecek. Bu düzenleme, işçiler için büyük bir güvence olarak görülüyor.
İşverenlerden Ek Katkı
Mevcut yüzde 5,33’lük kıdem hakkı (19 gün) aynı şekilde devam ederken, işverenler ayrıca çalışan adına brüt maaşın yüzde 3’ünü bireysel fon hesabına yatıracak.
Böylece çalışanlar, hem kıdem tazminatını hem de fon birikimini emeklilikte kullanabilecek. İstifa eden işçi, “hak kaybı” endişesi yaşamadan birikimlerini yanında götürebilecek.
Emeklilikte Ek Gelir İmkânı
TES’te katılımcılar 60 yaşını doldurduğunda emekli olabilecek. Birikimlerinden yüzde 25’e kadar toplu ödeme talep edebilecekler.
Örneğin, asgari ücretli bir çalışan 25 yıl sistemde kaldığında 300 ila 566 lira arasında ek emekli geliri elde edebilecek. Bu da emeklilikte yaşam standartlarını korumaya yardımcı olacak.
Erken Çekim Hakkı
60 yaş şartı dolmadan da bazı özel durumlarda fondan yararlanmak mümkün olacak. İlk konut alımı, evlilik, ağır hastalık veya işsiz kalma gibi durumlarda çalışanlar birikimlerinin yüzde 10’una kadar çekim yapabilecek.
Zorunlu Katılım Gündemde
Yeni sistemin 2025’in son çeyreğinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. Büyük ihtimalle tüm çalışanlar için zorunlu olacak.
Sisteme giriş-çıkış şartlarının detayları netleşmedi. Ancak evlilik, işsizlik ya da ağır hastalık gibi durumlarda kısmi çıkış hakkı tanınabileceği belirtiliyor.
Avantajlar ve Riskler
Avantajlar:
Emeklilikte ek gelir güvence altına alınacak.
Kıdem tazminatı daha şeffaf ve sistemli hale gelecek.
Bireysel tasarruflar artacak, fon piyasası güçlenecek.
Çalışanların yaşam standardı korunacak.
Dezavantajlar:
Maaşlardan yapılacak kesinti, çalışan üzerinde yük oluşturabilir.
Fonların performansı, enflasyon ve yatırım getirisine bağlı olacak.
Zorunluluk nedeniyle bireysel tercihlerin sınırlandırılması tepkilere yol açabilir.
