Gürcü Hatun, Gürcü prenses.
Anadolu Selçuklu Devleti sultanı II.Gıyaseddin Keyhüsrev'in eşlerinden biri, II. Alaeddin Keykubad'ın annesidir.
Asıl adı, Tamar idi.
Anadolu'da Gürcü Hatun adıyla tanındı.
Eşi II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ölümünden sonra o devirde Anadolu'nun en güçlü kişisi olan vezir Pervane Muineddin ile evlendi.
Sonradan Müslüman olan Gürcü Hatun,
Muhammed Celaleddin-i Rumi'nin hamisidir.
Yaşamı:
Annesi, Gürcü Krallığını 1223-1245 arasında yöneten Gürcistan Melikesi Rusudan;
babası ise, II. Kılıçarslan'ın oğullarından biri olan Erzurum Selçuklu Meliki Mugiseddin Tuğrul'un oğlu Gıyaseddin Davud'dur.
Annesi, İlhanlılar'ın Anadolu'ya düzenledikleri seferlere destek vermek zorunda kalmış ve bu yüzden Anadolu Selçuklu Sultanı ile çatışmalar yaşamış;
iki ülke arasındaki ilişkilerin kopmasını engellemek için kızını Gürcistan üzerine sefere gelen Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad'ın oğlu ile nişanlamıştı.
Alaeddin Keykubat'ın ölümünden sonra II.Gıyaseddin Keyhüsrev tahta çıktı ve Gürcü Hatun ile düğünleri yapıldı.
Yeni Sultan eşine sevgisini bastırdığı paralarda göstermiştir.
Bu paralarda bulunan arslan güneş tasvirinin kendisinin arslan ve karısı Gürcü Hatun'un güneş sembolleri olduğu ileri sürülmüştür.
Bu sembol şir'u hurşid ''Aslan ve Güneş'' olarak, bilinir, geçmişi daha eskiye dayanmakla beraber daha sonra İslam dünyasında yaygınlaşmıştır.
Gürcü Hatun'un, Gıyaseddin Keyhüsrev ile evliliğinden oğlu; II. Alaeddin Keykubad dünyaya geldi.
1243 yılında Selçuklu ordusunun Kösedağ Savaşı'nda yenilgiye uğramasından üzerine Gürcü Hatun,
II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in annesi Hunat Hatun ile birlikte kaçarak Sis bugünkü Kozan'teki küçük Ermeni Krallığı'na sığındı.
Ancak Ermeni Kralı, onları Moğollar'a teslim etmiştir.
Moğollar, Selçuklu hanedanına mensup bu hanımlara saygılı davrandılar.
1246 yılında II.Gıyaseddin Keyhüsrev ölümünden sonra, Moğollar'ın büyük desteğine sahip Selçuklu Veziri Pervane Muineddin devleti eline aldı;
Gürcü Hatun'la evlenerek kendisini asıl sultan konumuna getirdi.
II. Keyhüsrev zamanında eski dinini koruyan Gürcü Hatun, bu ikinci evliliği sırasında Müslüman olmuştur.
Bilim ve sanatın hamisi olarak bilinmektedir,
özellikle Muhammed Celaleddin-i Rumi'nin dostu olarak tanınır.
Mevlana ve etrafındakilerin menkıbelerini anlatan Ahmed Eflaki'nin Ariflerin Menkıbeleri isimli eserinde Gürcü Hatun'un ismi sık sık geçer.
Mevlana'nın ölümünden birkaç ay sonra Selçuklu sarayından emir Alameddin Kayser'in önerisi üzerine yapılması gündeme gelen Mevlana Türbesi'nin inşası için destek vermiştir.
Kayseri'de Hunat Hatun Külliyesi'nde Hunat Hatun türbesi içindki Horasan harçla sıvalı bir mezar taşının Gürcü Hatun'a ait olabileceği iddia edilmiştir.
***
Ahmed Eflaki:
Ahmed Eflaki, Karamanoğulları devrinde yaşamış Horasan erenlerinden din ve astronomi alimi.
Türkistan'da doğmuş, daha sonra Anadolu'ya yerleşmiştir.
Konya'da Mevlana'nın oğlu Sultan Veled ile görüşmüş, daha sonra onun oğlu Arif Çelebi'nin talebesi olmuştur.
Ömrünün sonuna kadar onunla kalmış ve ilim için Anadolu'yu gezmişlerdir.
Konya'da ölen Ahmed Eflaki, Mevlana Türbesi civarına gömülmüştür.
En önemli kitabı, Mevlana ve Mevlevi tarikatı hakkında en geniş bilgileri bulunduran Farsça olarak yazılmış Menakıbü'l Ârifin'dir.
***
Ariflerin MENKIBEleri adlı eserinden bir bir örnek;
Mevlana oğluna şöyle öğüt verir:
"Düşman bildiğin kimseyi sevmen ve onun da seni sevmesi için kırk gün onun hayrını ve iyiliğini söyle;
o düşman sana dost olur.
Çünkü gönülden dile yol olduğu gibi, dilden de gönüle yol vardır.
Allah'ın sevgisini de O'nun güzel isimleriyle elde etmek mümkündür. Kalbin arınması için, O'nu çok anmak gerekir. Nitekim ekmekçinin fırını ne kadar sıcak olursa, o kadar çok ekmek alır.
Soğuk olunca ekmek çıkmaz."
Eflaki Dede'ye ait bir şiir:
''Zehi gözler ki gözler O'nu gözler
O'na benzer güzel görmedi gözler.
Bizim gizli işimiz O'na malum
Katında aşikare kamu razlar.
O'nun birliğine binler tanıktır
O'na getirdi yüzler nice yüzler.
Çelebi Ulu Arif'e Efiaki kuldur
Nasib iltür cana gaybi uruzlar''
Vikipedi.
