Bolivya’da CIA destekli darbe
Evo Morales, ordunun istifa çağrısı sonrasında, yani bir askeri muhtıranın ardından Bolivya cumhurbaşkanı olarak istifa ettiğini açıkladı.
Bolivya cumhurbaşkanı Morales yaklaşık 14 yıllık iktidarın ardından, zaferle ayrıldığı seçimden sonra silahlı kuvvetlerin açıklamasından bir saat sonra görevden ayrıldı. Morales’e darbe yapılmasına giden süreç: ABD destekli sağcı cumhuriyetçiler ve İspanyolların torunları;
Morales’in başkanlık seçiminde 10 puan fark atmasına rağmen, seçimi 2. tura götürmediği ve 3-4 puanlık bir farkın manipüle ettiği yönündeki itirazlardan kaynaklanıyordu.
Bolivya darbesini ABD ve CIA çok bir biçimde destekledi. Bu darbeyi diğerlerinden ayıran temel özellik Polis teşkilatının, Silahlı Kuvvetlerden daha çok ön planda olmasıydı. La Paz bulunan Cumhurbaşkanlığı korumaları dahil göstericilere müdahale etmeme kararı aldı. Ayrıca protestocularla birlikte Hükümet karşıtı protestolarda yer aldı. Dolayısıyla CIA eskiden general satın alarak yaptığı darbeleri, bu sefer polis teşkilatını katarak yaptı.
Başkan Morales Bolivya’nın kalkınmasından önemli adımlar atmış başarılı bir başkandı. Üç dönem üst üste seçimleri kazarak hem işsizliği azaltmış, hem ekonomik büyümeyi artırmış hem de fakirliği ciddi ölçüde düşürmüştü.
Morales’i darbeye götüren süreç 4. Dönem başkan adayı olmasıyla başladı. Anayasa gereği 3 dönem kuralını referanduma götürdü. Bolivyalılar referandumda ‘ret’ kararı verdi. Morales buna karşılık Anayasayı değiştirerek aday oldu. Morales, ilk turda %10 üzerinde fark attığı için ikinci tura gerek kalmadan başkan seçildi. Ancak oyların sayımına 6-7 puan kala oy sayım verilerin geç gerilmesinden saatler sonra %10’dan fazla fark atması, usulsüzlük tartışmalarını gündeme getirdi. Bu sonucu ABD ve AB tanımayarak ikinci tura gidilmesini telkin ettiler.
Evo Morales, seçim kararı almasına rağmen daha fazla dayanamadı. Polisler emir almayı reddetti. Nihayetinde de istifa etti. Göstericiler TV'ye el koydu. 5 Bakan istifa etti. Ordu, resmi açıklama yaparak, protestoculara müdahale etmeyeceğini açıkladı.Ayrıca Yüksek Seçim kurulunun üyeleri değiştirildi.
Moralesin bazı hataları olabilir. Ama DARBE KABUL EDİLEMEZ. Darbenin nedenleri: Uyuşturucu ticaretine CIA’nın hakim olmak istemesi. Amazonlarda Cargill başta olmak üzere gıda endüstrisinin, ormansızlaştırma ve çiftlik endüstrisine geçiş talebi. Doğalgaz ve Petrol’den daha fazla pay istenmesi bulunuyor.
Ayrıca Bolivya’nın dünya açısından önemi, önemli element ve koka alanlarına ev sahibi olmasından kaynaklanıyor Hibrit ve elektrikli araçlarda kullanılan lityum pilleri yapmak için kullanılabilecek 5.4 milyon ton lityum var. Bu dünyada bilinen en yüksek rezervin olduğu ülke. Latin Amerika’daki 6. Doğalgaz üreten ülkesidir.
Bolivya darbesinin küresel bir yönü de söz konusu. ABD-Çin ticaret savaşında Çin önemli bir lityum iyon pazarının tekeli durumundaydı. Morales, son Çin ziyaretinde Çinli şirketlere birçok imtiyaz verdi. Almanlarla da benzer ilişki kurdu. ABD arka bahçesi Latin Amerika’da Çin politikalarına karşı töleranslı olmayacağını bu darbeyle göstermiş oldu. Morales darbeyi öngöremedi. İki konuyu sanırım göz ardı etti veya beklemediği reaksiyon gördü. 1-Polis teşkilatı 2-Kendi siyasi hareketinin tabanı olan (MAS) gerekli sorumluluğu alamadı. Hatta işçi sendikası bile istifasını isteyip, Morales karşıtı grevi destekledi
Bolivya Darbesinin etkileri uzun bir süre Bolivya ve Latin Amerika siyasetini etkileyecektir. ABD açısından yükselişteki Latin Amerika sol hükümet/ liderlerine tehdit gibi lanse edildi.
Bolivya’da bugün için başarılı oldu. Ancak yeni bir “politik motivasyon” oluşturdu. Dolayısıyla bu darbe Latin Amerika siyasetinde ABD ve sağ cumhuriyetçi politikalar açısından ters tepecektir.
