İstanbul'un üç büyük evliyası...
Üç büyük evliya var ki ehl-i keşf ve alimler tarafından makamlarının yüksekliği özellikle belirtilmiştir.
Kim bunlar:
Fatih Zeyrek'te Mehmed Emin Tokadi Hazretleri,
Eyüp Nişanca'da Murad-ı Münvezi Hazretleri ve Üsküdar'da Abdülfettah Bağdadi Akri Hazretleri.
Mehmet Emin Tokati:
''Nasibi olanlar kabrimi ziyaret etsin''.
1664 senesinde Tokat'ta dünyaya gelen Mehmed Emin Tokadi,
ilim tahsiline memleketinde başlar.
1698'de İstanbul'a geldiğinde 34 yaşındadır.
Burada Şeyhülislam Mirzazade Muhammed Efendi'den uzun müddet ders alır. Ayrıca Yedikuleli Hattat Abdullah Efendi'den de hat sanatını öğrenir.
Hayatında dönüm noktası sayılabilecek zatla Mekke'de karşılaşır:
Ahmed Yekdest Cüryani Hazretleri.
Mübarek beldede hocasından ilm-i tasavvufu öğrenir ve talebe yetiştirecek seviyeye gelince İstanbul'a avdet eder.
Ömrünün ikinci Hicaz seferi diye adlandırılan evresinde Ahmed Nahli'den hadis ilmini öğrenir.
Tokadi Hazretleri Eyüp Sultan'ın türbedarlığını da yapar;
ancak bir rivayete göre insanların hallerini beğenmediğinden bu vazifeden ayrılır.
I. Mahmud'un İran seferini kazanmasında onun duasının mühim olduğu bildirilir. Türkçe, Arapça, Farsça eserler verir.
Bu büyük zat, 1745 senesinde Hakk'ın rahmetine kavuşur.
Vasiyeti üzerine İstanbul'a ilk kaldığı yer olan Piri Mehmed Paşa medresinin avlusuna defnedilir.
81 senelik hayatını irşad ve tebliğ ile geçiren Tokadî Hazretleri'nin,
"Nasibi olanlar kabrimi ziyaret etsin" dediği rivayet edilir.
Biz de onun duasına iştirak ederek huzurdan ayrılalım;
"Ömürlerinde bir kez bizi ziyaret eden imanlarını kurtarmadıkça vefat etmesin!"
Abdülfettah Bağdi Akri Hazretleri:
Mevlana Halid'in talebesi.
1778 senesinde Bağdat'ta doğan Abdülfettah Akri,
Mevlana Halid-i Bağdadi Hz.'nin talebesidir.
Genç yaşta tefsir, hadis ve özellikle fıkıh alanında yetişir.
Hocasının emri üzerine İstanbul'da halkı irşada başlar.
İstanbul'a nefsine paye vermemek için yaya gelmesi, hocası tarafından da takdirle karşılanır.
Hazret'in Üsküdar'da Nuh Kuyusu'ndaki dergahı dolup taşar.
Bunda şüphesiz nefsinin istediği şeyleri değil, istemediği işleri yapmasının payı vardır.
Bu teveccüh saraya kadar gider ve paşalar, vezirler, komutanlar da dergahına gelir.
Abdülfettah Bağdadi Hazretleri, 86 yaşına geldiğinde ömrünün sonlarına ulaştığını anlar.
Talebelerini etrafına toplar ve vasiyetini verir.
Muharrem'in ondokuzunda cuma günü, talebeleri başında Kur'an-ı Kerim okurken ruhunu Rahman'a teslim eder.
Türbesine yirmi senedir Murat Cambaz isimli bir kişi hizmet ediyor.
Murad-ı Münzevi Hazretleri 'Bereketi görülen makamlardandır'.
Murad-ı Münzevi Hz.1644 yılında Buhara'da doğar.
Babası Semerkand nakibüleşrafıtır.
Yani seyyid ve şeriflerin işleriyle ilgilenen makamdadır.
Üç yaşındayken geçirdiği felç sonucu kötürüm kalan Hazret,
buna rağmen neredeyse dünyayı dolaşır.
Tahsil yaşı geldiğinden Keşmir'e gider.
Burada din ve fen ilimlerini öğrenir.
Daha sonra Hindistan'a geçer ve İmam-ı Rabbani'nin oğlu Muhammed Masum Faruki Hazretleri'ne talebe olur.
Bağdat, İsfehan,
Buhara, Belh ve Semerkand'ı ziyaret eder.
Kötürüm olmasına rağmen üç kere de kutsal topraklara giderek Hacc farizasını yerine getirir.
II. Mustafa, kendisine Şam'da bir köy verir.
Bir müddet burada kalan Murad Münzevi,
1681 yılında 30 yaşındayken İstanbul'a teşrifte bulunur ve Eyüp Sultan civarında ikamet eder.
Bu arada dördüncü kez Hicaz'a giden Hazret, Mekke'de bir süre talebe yetiştirir. 1708'de ikinci kez İstanbul'a gelir.
Kısa bir müddet Bursa'ya gider.
İsmail Hakkı Bursevi Hazretleri onun için,
"İlahi aşk sahiplerine Murad-ı Münzevi'nin kabrini ziyaret etmek lazımdır.
Bereketi görülen makamlardandır, "
ifadesini kullanır.
El-Müfredatü'l-Kur'aniye adlı tefsirinin dışında başka eserleri de mevcuttur. Yazma eserleri bugün Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunuyor. 1719 senesinde vefat eden Murad-ı Münzevi Hazretleri,
75 senelik hayatına, engelli olmasına rağmen çok şey sığdırır.
