Abdullah-ı Şemdini Hazretleri...

Anadolu'da yetişen büyük velilerden.

Kendilerine Silsile-i aliyye adı verilen büyük alim ve veliler silsilesinin otuzuncusudur.

Bu diyarda Nakşibendi, Müceddidi, Halidi kolunun önde gelen temsilcisidir.

İsmi; Abdullah'tır. Seyyid Abdülkadir-i Geylani hazretlerinin onuncu torunu ve Seyyid Taha-i Hakkari'nin amcasıdır.

Lakabı; Siracüddin ve Menba-ul-Hilm'dir.

Doğum tarihi bilinmemektedir.

Şemdinli civarında dünya'ya gelmiş, 1813 senesinde Şemdinli'nin Nehri kasabasında vefat etmiştir. Kabri, orada olup, ziyaret edilmekte ve bereketleri hasıl olmaktadır.

Şemdinli'de dünya'ya gelen asil, temiz ve şerefli bir aileye mensub olan Seyyid Abdullah Şemdini, küçük yaşta ilim tahsîline yöneldi.

Zamanının usulüne göre ilk tahsilini gördükten sonra, Irak'ın Süleymaniye beldesine giderek, oradaki medresede ilim öğrenmeye devam etti.

Akli ve nakli ilimleri tahsil edip, büyük alim oldu.

Bu medresede ilim öğrenmekle meşgul iken medrese arkadaşı Mevlana Halid-i Bağdadi ile bir kardeş gibi yaşadılar.

Yüksek yaratılışı olan bu iki gönül dostu zahiri ilimleri tahsil ettikleri sırada kalb ve gönül ilmi olan tasavvufa karşı alaka duymaya başladılar.

Bu alaka, muhabbet ve aşk derecesine ulaşıp, kendilerini manevi olarak, terbiye edip, batıni ilimleri öğreterek yetiştirecek bir rehber, yol gösterici aradılar.

Aradıkları o büyük veliyi hangisi daha evvel bulur ve tanırsa hemen diğerinin de o zatı tanımasına, ona bağlanıp feyz almasına vasıta olacaktı.

Kendilerine yol gösterecek manevi bir rehberi aradıkları sırada Mevlana Halid-i Bağdadi aldığı bazı manevi işaretler üzerine Hindistan'a gitmeye karar verdi.

Zahiri ilimlerde yüksek bir âlim olan Abdullah-ı Şemdini de onunla gitmek istedi. Fakat Mevlana Halid-i Bağdadi ona; "Ben gideyim, oradan alıp getirdiklerime ortağız." dedi.

Nihayet Hindistan'a gitmek üzere Süleymaniye'den yola çıktı. Uzun ve meşakkatli bir yolculuktan sonra Hindistan'a ulaştı. Sonunda Nakşibendiyye manevi yolunun mürşid-i Kamili Şah Gulam-ı Ali Abdullah-ı Dehlevi hazretlerinin huzur ve sohbetleriyle şereflendi.

Kısa zamanda layık ve müstehak olduğu fazilet ve olgunluğa ulaştı. Tasavvuf yolunda ilerleyip evliyalık derecesine yükseldi. Hocası ona, İslamiyetin emir ve yasaklarını anlatmak suretiyle, insanların dünya ve ahiret saadetine kavuşmalarına vesile olabilmek ve talebe yetiştirmek hususunda tam bir icazet, ve hilafet verdi.

Hocasının tam ve mutlak vekili olarak aldığı yüksek feyz ve kemalatı, ilim ve edeb aşıklarına sunmak ve onları yetiştirmekle vazîfeli olarak Bağdad'a gönderildi.

Böylece Bağdad'da feyz ve nur saçan rahmet güneşi doğdu.

Seyyid Abdullah-ı Şemdini, daha önceki anlaşmalarının gereği bir müddet Bağdad'da kaldıktan sonra Süleymaniye'ye dönen

Mevlana Halid-i Bağdadi'inin ziyaretine gitti. Mevlana'nın Hindistan'da elde ettiği marifet ve kemalatı, olgunluğu görünce ona olan muhabbeti daha da arttı.

Bazı hasetçi ve inkarcı kimselerin, Mevlana Halid-i Bağdadi'nin karşısına çıkıp, söz ve yazı ile onu kötülemeye, türlü türlü iftiralarla ve düzme yalanlarla, ona gönül verenlerin yolunu kesmeye çalıştıkları sırada, o hep onun yanında bulundu.

Kendisinde bulunan asalet ve yüksek kabiliyet ile Mevlana Halid-i Bağdadi'nin talebe yetiştirmek hususundaki maharetinin birleşmesiyle kısa zamanda bütün ilimlerde ve tasavvuf hallerinde yetişerek olgunlaştı. Mevlana Halid-i Bağdadi hazretleri ona talebe yetiştirmek üzere icazet, verdi.

Mevlana hazretlerinden icazet ve hilafet alanların baştan üçüncüsü olan Seyyid Abdullah-ı Şemdini, kardeşi Seyyid Ahmed Geylani hazretlerinin oğlu Seyyid Taha-i Hakkari'yi de, Mevlana Halid-i Bağdadi'nin sohbetlerine götürerek, onun da bu yolda yetişmesine vesîle oldu.

Mevlana Halid-i Bağdadi hazretleri bir ara, Bağdad'a gitti.

Bu sırada Abdullah-ı Şemdini talebelerin başına geçip onları yetiştirmekle meşgul oldu.

Daha sonra tekrar Süleymaniye'ye dönen Mevlana hazretleri, insanlara İsaâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmak üzere çeşitli beldelere yetiştirip gönderdiği talebeleriyle birlikte, Seyyid Abdullah-ı Şemdini'yi de Şemdinli'ye gönderdi.

Seyyid Abdullah-ı Şemdini, Şemdinli civarındaki Nehri kasabasına yerleşti. Nehri'de medrese, tekke ve zaviyeler yaptırarak talebe yetiştirmeye başladı. Türkiye, İran ve Irak'ın çeşitli yerlerinden ilim meclisine ve sohbetlerine koşan pekçok kimseyi zahiri ve batıni ilimlerde yetiştirdi.

Peygamber efendimizden bu yana, evliyanın ve İslam alimlerinin anlattığı ve yaşadığı İslamiyeti, güzel ahlakı insanlara anlattı.

Bilhassa edeb ve ahlaktan mahrum aşiretler üzerinde çok tesirli olup, onların düzelmesine vesile oldu. Kabile ve aşiretlere, anlayacakları şekilde güzel nasihatlar vermek suretiyle onların doğru yola kavuşmalarına vesile oldu.

Mevlana Halid-i Bağdadi hazretleri onun hakkında; Seyyid Taha-i Hakkari'ye; "Seyyid Abdullah ne güzel bir şeyhdir. Onda hiç kusûr yoktur. Yalnız kusûru, onun münkiri yâni karşısına çıkıp onun büyüklüğünü inkâr eden kimseler bulunmamasıdır." buyurdu.

Yine buyurdu ki:

"Beni, Seyyid Abdullah ve Seyyid Taha'dan üstün tutmayınız."

Ashabı; "Onlar sizin talebenizdir, nasıl böyle dersiniz?" diye arz ettiklerinde;

"Onlar şehzadelerdir. Padişah olacaklardır.

Biz ise, bir müddet onların terbiyesi ile meşgul olan ve böyle yüksek bir vazifenin kendisine verildiği bir mürebbiyeyiz.

Mürebbi, şah olacak şehzadeden üstün olabilir mi?" buyurdular.

Ömrünü ilim tahsil etmeye, İslamiyeti öğrenmeye ve öğretmeye vakfetmiş olan ve pekçok kerametleri görülen Seyyid Abdullah-ı Şemdini hazretleri 1813 senesinde Şemdinli'nin Nehri kasabasında vefat etti. Nehri kabristanının girişinde defn edildi.

Kabrinin üzerinde sade bir türbe vardır. Mübarek kabri sevenleri tarafından ziyaret edilmekte, aşıkları dua edip mübarek ruhundan feyz almaktadır.

Cenab-ı Allah, Rahmet Eylesin...