Milli Mücadelede Destek Veren İslam Alimleri...

ANADOLU topraklarında başlayan, düşman istilasına karşı Türk halkını uyandıran ve direnişe geçiren maneviyat ordusunun zafere ulaşılmasındaki yerini anlamak için Milli Mücadele'ye destek veren İslam alimlerinin hatırlamak gerekir.

Türkiye'de ayyıldızlı bayrak altında bağımsız bir ülkenin vatandaşları olarak, yaşayabilmemizi borçlu olduğumuz bu mübarek insanları saygı ile yad etmek ve hatırlarına saygı göstererek yaşatmak her Türk evladının görevidir.

Mücahid Alimlerden Örnek Bazı İsimler

''Ankara Fetvası'' diye bilinen ve TBMM'nin meşruiyetini onaylayan fetvayı veren Ankara Müftüsü Mehmed Rıfat Börekçi Efendi, 15 Mayıs 1919 günü Denizli'de düzenlediği miting ile Ege bölgesinde Yunan işgaline karşı oluşan direniş cephesine öncülük eden Denizli Müftüsü Ahmed Hulusi Efendi de İstiklal Savaşı'nın unutulmaz ve haklarında en çok yayın yapılan iki ismidir.

Mustafa Kemal'in Anadolu temaslarının başlangıcından desteklerini açıklayan ve henüz hiçbirşey ortada yokken kendisine; ''Amasya emrinizdedir'' güvencesini veren Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi ve Abdurrahman Kamil Efendi İstiklal Savaşı'nın iyi bilinen din adamı nitelikli destekçileridir.

22 Haziran 1919'da yayınlanan ve Misak-ı Milli'ye esas alınan Amasya Tamimi'nin hazırlanmasında bu kayıtsız şartsız desteğin sağladığı moralin katkısı vardır.

İzmir valisinin Yunan işgaline karşı direnilmemesi telkinine şiddetle karşı çıkan İzmir Müftüsü Rahmetullah Efendi, gönüllülerden oluşan ve Demiralay diye adlandırdığı birliklerin kurucusu Isparta'lı Hafız İbrahim Efendi ile benzer şekilde teşkil ettiği ve Çelikalay adını verdiği birlikleri teşkil eden Afyonkarahisar'lı Hoca İsmail Şükrü de Kurtuluş Savaşı'nın destekçileri arasında din adamı olarak, bilinen isimlerindendir.

Benzer şekilde Denizli'nin Sarayköy ilçe Müftüsü Ahmed Şükrü Efendi, Çal ilçe Müftüsü Ahmed İzzet Çalgüner Efendi, Denizli mitinginden sonra düzenledikleri toplantılarla; ''Yunan kafirinin hakim olduğu yerde Cuma namazı kılınamayacağı'nı haykırarak halkın bilincini harekete geçirmişlerdir. Acıpayam Müftüleri Hasan Tokcan Efendi ile Mehmed Arif Akşit Efendi, Tavas Müftüsü Cennetzade Tahir Efendi de bölgelerinde işgale direnişi başlatan isimlerdir.

Çal Müftüsü Ahmed İzzet Efendi ile Acıpayam Müftüsü Hasan Tokcan Efendi sadece halkı uyandırmağa çalışmakla kalmayıp; kendi ilçelerinden topladıkları yüzlerce gönüllü ile Aydın-Köşk cephesinde Yunan ile bizzat çarpışmaya giren yiğit mücahidlerdir.

İzmir'in işgalinden sonra Manisa Müftüsü Alim Efendi, Kırkağaç Müftüsü Hacı Rıfat Efendi, Burhaniye Müftüsü Mehmed Muhip Efendi, Edremit Müftüsü Hafız Cemal Efendi, Tire Müftüsü Sunullah Efendi, Yunan işgaline direnerek, cihad etmenin farz olduğunu ilan ettiler.

Manisa'daki çalışmaları ile Yunanlıları rahatsız ederek cihad fetvası yüzünden idama mahkûm edilen Alim Efendi, Manisa'dan Balıkesir'e geçerek milli direniş çalışmalarına orada devam edecektir.

Aydın halkının direnişe katılmasını sağlamak için Çine kuvva'yı milliyesini kuran Hatip Hacı Süleyman Efendi, Aydın'da kuvva'yı milliye fahri müftüsü olarak, cephelerde görev alan Esad İleri Efendi ile Nazilli'de Demirci Mehmed Efe'nin Milli Mücadele lehinde hizmete katılmasında etkili olan Müderris Hacı Süleyman Efendi de minnetle anılmalıdır.

Balıkesir'den milli mücadeleye omuz veren diğer din adamları Balıkesir Müftüsü Hacı Ahmed Efendi, Müderris Abdulgafur Efendi, ünlü Kur'an müfessiri Hasan Basri Çantay, Edremit Müftüsü Cemal Efendi, Biga Müftüsü Hamdi Efendi,

Balya Müftüsü Hüseyin Efendi, 1920 Nisan'ında Anzavur'un adamlarınca şehid edilen Gönen Müftüsü Şevket Efendi, Bandırma Müftüsü Hakkı Efendi, İvrindili Hafız Hamid Efendi, Fart kasabasından Müderris İbrahim Efendi'dir.

Ege bölgesinde Kuvva'yı Milliye destekçisi isimler arasında Tire Müftüsü Sunullah Efendi,

Uşak Müftüleri İbrahim Tahtakılıç Efendi ve Ali Rıza Efendi, Eşme Müftüsü Nazif Efendi,

Turgutlu Müftüsü Hasan Basri Efendi, Demirci Müftüsü İsmail Hakkı Efendi, Soma eski Müftüsü Osman Efendi, Salihli Müftüsü Mehmed Lütfi Efendi, Kırkağaç Müftüsü Hacı Rıfat Efendi, Bakırlı Hafız Hüseyin Efendi, Manisa Müderrislerinden Hacı Hilmi Efendi, Alim Efendi'nin görevden alınması üzerine yerine müftü olan Abdülhamid Efendi de anılması gereken isimlerdir.

Bu isimlerden Hacı Hilmi Efendi ile Hacı Rıfat Efendi, cephede savaşırken Yunan'a esir düşerlerken Bilecik Müftüsü Mehmed Nuri Efendi 1921 Nisan'ında Yunanlılara tarafından şehid edilmiştir.

Bu isimler dışında aslında bir müderris veya müftü olmamak ile birlikte İslam kültürüne vakıf İstiklal Marşı şairi Mehmed Akif Ersoy gibi birçok aydın da Milli Mücadele'nin desteklenmesi için camilerde vaazlar vererek, halkın istiklal mücadelesine katılmasında etkin olmuşlardır.

Ruhları şad olsun…