Türk Divan Şiirinde Hazret-i Muhammed (S.A.V)...

Türklerin İslam dinini kabul etmeleriyle yeni bir veçhe kazanan edebiyatta Hz. Muhammed, temel kaynaklardan biri olmuştur.

İslam medeniyeti dairesinde başlangıçtan itibaren meydana getirilen her tür ve biçimdeki edebi eserde, mutlaka Hz. Peygamber'e duyulan sevgi, aşk ve bağlılığın ifadelerini bulmak mümkündür.

Aslında Peygamber sevgisi, İslam milletlerinin hemen hepsinin işlediği ortak bir temadır.

Denebilir ki, dünyada Hz. Muhammed kadar övülmüş, hayatının her safhası bir edebi türe kaynaklık etmiş başka bir kimse yoktur.

Hz. Peygamber'in doğumu, büyümesi, evlenmesi, mi'racı, savaşları, mucizeleri ve vefatı asırlar boyunca sürekli günümüze kadar işlenegelmiştir.

Eski Türk edebiyatında, sanat amaçlı olsun olmasın, yazılan her eserde Allah'a hamd ve senadan sonra büyük bir ekseriyetle Hz. Peygamber'e salat ve selam getirilmiş, övgülere yer verilmiştir.

Manzum eserlerde ise, özellikle mesnevilerde ve divanlarda, tevhid ve münacattan sonra na'te yer verilmiş; Hz. Peygamber, çeşitli güzel yönleri ve sıfatlarıyla anılmış şefaati dilenmiştir.

Birkaç örneği:

''Garik-i bahr-i isyanım

Dahilek ya Resulallah

Muhabbetden Muhammed oldı hasıl

Muhammed'siz muhabbetden ne hasıl

Her zerre-i hak-i kadem-i Hazret'üne

Canum da fida ten de fida ben de fida''

Aşağıdaki beyit, ''ebced'den'' yararlanılarak söylenmiştir.

''Aman lafzı senin ism-i şerifinle müsavidir

Anunçün aşıkın zikri amândır ya Resulallah''

Osmanlı sahasında 13. Yüzyıldan itibaren elimize geçen hemen hemen bütün divanlarda na'tlara yer verildiğini görmekteyiz.

''Senün nurun gören gözler ne ay gözler ne yıldızlar

Senünle gece gündüzler ziyadur ya Resula'llah''

Ahmedi Hz. Peygamberden şu beytiyle şefaat dilenir:

''İsterem senden şefa'at ya şefi'ü'l-müznibin

Nice mahrum ola senden bu garib ü natüvan''

XV. yüz yıl şairlerinden Şeyhi, Hz. Peygamber'i na'tında;

''Hatemü'r-risale, eşrefe'l-vera, fahr-ı halk, şah-ı meh-rikab'' gibi sıfatlarla anar ve aşağıdaki güzel beyitlerle yüce Peygamber'i över:

''Rahman iken muallimin ümmi kodun adın

Sultan iken dü-kevne kabaçen durur aba

Sana, Rahman olan Allah muallimken, adını ''ümmi'' koydun; İki dünyaya sultan iken sırtına aba giydin''

Yek-danesin cihan sadefinde güher gibi

Ey bi-bedel yetim anun için denir sana

Dünya sadefindeki tek inci gibisin; bu yüzden sana;

ey eşsiz Peygamber ''yetim'' denir.

Ahmed Paşa, Divan'ında Hz. Peygamber'i,

''zinet-i tac-ı levlak, emin, mürebbi-i halk, mürebba-yı Hak, enbiyaya imam, kilid-i der-i genc-i mahzen-iraz, matlaü'l-hidayet, gayetü'l-ma'na, sakaleynin muallimi, sultan-ı şer, hacib-i dergah-ı Kibriya'' gibi övgü dolu ifadelerle zikreder.

***

Fuzuli, Hz. Peygamber sevgisini hafızalara nakş edercesine samimiyetle işleyen bir şairdir.

Ünlü ''Su Kasidesi'' asırların süzgecinden geçerek, günümüzde zevkle okunan ve dinlenen bir na't şaheseridir.

''meh-i sipihr-i nübüvvet, çerağ-ı şam-ı ebed, af-tab-ı subh-ı nüşur, Süleyman-ı mülk-i ma'na, çerağ-ı meclis-i gılman, şem'i mahfil-i hur, şeh, seyyid-i nev'i beşer, Habiba'llah, hayre'l-beşer, bahr-i keramet, şehen-şeh, sahi-tab, şefi'ü'l-müznibin, gül-i bağ-ı rüsül'' gibi ifadelerle

Hz. Peygamber'i samimi bir yürekle medh etmiştir.

Fuzulide Hz. Peygamber sevgisindeki samimiyetinin delilleridir:

''Eya şehi ki güruh-ı peyem-ber-i mürsel

Behişte basmaz ayak senden almadan destur

Oddan afet görmez ü sudan zarar guya kılar

Kanda olsa iktida-yı şer'-i Peygamber saba

Ey olup mi'rac bürhan-ı uluvv-ı şan sana

Yere inmiş gökden istikbal için Furkan sana

Meh-i nevdür yoksa sen kıldukda seyr-i asman

Kaldırıp parmak getirmiş asman iman sana''

***

16. yüzyılın tanınmış şairlerinden Yahya Bey, Divan'ında;

''Sultan-ı ümem, bahr-ı kerem, mefhar-i alem, salar-ı Acem, şah-ı Semerkand u Buhara, vala-güher, pap-nazar, zat-ı mutahhar, derya'yı seha, kan-ı ata-aver-i dünya, zıll-ı Huda, dürr-i yetim'', gibi sözlerle Hz. Muhammed'i övmüştür.

''Yazmakda kalem barmağınun vasfını aciz

Geh mahı iki şakk ider gah akıdur ma''

Peygamberini seven Osmanlı Padişahı:

''Nola tacum gibi başumda götürsen daim

Kademi resmini ol Hazret-i şah-ı Rüsül'ün

Gül-i gülzar-ı nübüvvet o kadem sahibidür

Ahmeda durma yüzin sür kademine o gülün''

***

Şeyh Galib:

Türk edebiyatı'nın Hüsn ü Aşkı'yla ölümsüz şairidir. Na'tıyla da unutulmaz bir şairdir.

"nur-ı mihr-i subh-ı ma-evha, meh-i isra, pehlevan-ı kabe-kavseyn, mihr ü mah-leşker, şahen-şah, şefaat-perver, sultan-ı rüsül, şah-ı mümecced, devlet-i sermed, sultan-ı müeyyed, ser-amed, menşur-ı le-'amrükle müeyyed" sıfatlarıyla Hz. Peygamber'e duyduğu derin muhabbeti ifade etmiştir.

''Bi-çaredir ümmetlerin isyanına bakma

Dest-i red urup hasret ile duzaha kakma

Rahm eyle aman ateş-i hicranına yakma

Ez-cümle kulun Galib-i pür-cürmü bırakma

Sen Ahmed ü Mahmud u Muhammedsin efendim

Hakdan bize sultan-ı mü'eyyedsin efendim''...